30 Mayıs 2014 CUMA
Resmî Gazete
Sayı : 29015
YÖNETMELÄ°K
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:
JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOÄžAL MÄ°NERALLÄ° SULAR KANUNU
UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLÄ°K YAPILMASINA
DAÄ°R YÖNETMELÄ°K
MADDE 1 – 11/12/2007 tarihli ve 26727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Jeotermal Kaynaklar ve DoÄŸal Mineralli Sular Kanunu Uygulama YönetmeliÄŸinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (l) bendi aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ve aynı fıkraya aÅŸağıdaki bent eklenmiÅŸtir.
“(l) Ä°dare: Ä°l özel idarelerini, büyükÅŸehir belediyesi bulunan illerde valilik yatırım izleme ve koordinasyon baÅŸkanlıklarını,”
“(ÅŸÅŸ) Kurul: Kalkınma Bakanının baÅŸkanlığında oluÅŸturulan jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetleri ile diÄŸer yatırımların kamu yararı açısından önceliÄŸini ve önemini tespit ederek karar veren Kurulu,”
MADDE 2 – Aynı YönetmeliÄŸin 6 ncı maddesinin beÅŸinci fıkrasının ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere aÅŸağıdaki cümle eklenmiÅŸtir.
“Birbirine karşılıklı en yakın kenarları arasındaki mesafe 1000 metreden az olan alanlara ruhsat verilmez.”
MADDE 3 – Aynı YönetmeliÄŸin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
“Müracaat sahibi, Ä°darenin tebligat tarihinden itibaren on beÅŸ gün içinde, gerçek kiÅŸiler için ek-2, tüzel kiÅŸiler için ek-3’te yer alan taahhütname ve mali yeterliliÄŸi içeren belgeleriyle birlikte Ä°dareye teslim etmek zorundadır.”
MADDE 4 – Aynı YönetmeliÄŸin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendine aÅŸağıdaki alt bent eklenmiÅŸtir.
“7) Arama ve/veya iÅŸletme ruhsat alanları içinde açılmış veya açılacak olan kuyuların Ä°dareye sunulmuÅŸ bilgi, belge ve formlara uygun olup olmadığı,”
MADDE 5 – Aynı YönetmeliÄŸin 16 ncı maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendi ile yedinci fıkrasının (h) ve (ı) bentleri aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
“d) Ruhsatın bulunduÄŸu 1/25.000 lik pafta, alan ve/veya doÄŸal çıkış, kuyunun cinsi, derinliÄŸi ve kuyu başı koordinatları,”
“h) Jeotermal kaynağın/doÄŸal mineralli suyun sıcaklığı, debisi ve kuyunun; üretim deÄŸerleri, kullanım amacı, derinliÄŸi,
ı) Jeotermal kökenli gaz adı ve metreküpü/tonu, elektrik üretimi yapılıyor ise elektrik üretim deÄŸerleri,”
MADDE 6 – Aynı YönetmeliÄŸin 17 nci maddesine aÅŸağıdaki fıkra eklenmiÅŸtir.
“(2) 6 ncı maddenin beÅŸinci fıkrası kapsamında ruhsatlandırılamayan küçük alanlar, alanın uzun kenarlarına mücavir ruhsat sahipleri arasında ihale edilebilir. Ä°hale edilen alan, ihale üzerinde kalan ruhsat sahibinin mevcut sahasına ilave edilir. Mücavir ruhsat sahalarının sahibinin aynı kiÅŸi olması halinde, ihale yapılmaksızın ruhsat aÅŸamasındaki harç miktarının ödenmesi ÅŸartı ile ruhsat sahasına ilave edilebilir. Ä°lave sonucunda ortaya çıkan saha için alan kısıtlaması aranmaz.”
MADDE 7 – Aynı YönetmeliÄŸin 23 üncü maddesinin altıncı fıkrası aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
“(6) Arama ve/veya iÅŸletme ruhsatlı alanlarda, yönlü sondaj tekniÄŸi ile açılacak olan tüm üretim/reenjeksiyonkuyuları ile ruhsat sınırına 500 metre mesafe içinde açılacak üretim ve/veya reenjeksiyon kuyuları için kuyu içi koordinat ölçüleri alınır ve Ek-14 form düzenlenir. Bu form, kuyunun tamamlanmasını müteakiben sondaj kulesinin kuyudan ayrılma tarihinden itibaren 30 gün içinde idareye bildirilir ve sicil dosyasına eklenir. Kuyu içi koordinatları ile ruhsat sınırı arasındaki mesafe 100 metreden az olamaz. Bu formun süresi içerisinde verilmemesi ve/veya bu mesafenin ihlal edilmesi durumunda kuyuda üretim/reenjeksiyon faaliyetlerine idarece izin verilmez. Ancak ruhsat sahiplerinin aynı olması durumunda veya ruhsat sahiplerinin anlaÅŸma saÄŸlaması halinde ve bu anlaÅŸmanın yazılı metnini Ä°dareye bildirmesini müteakip sicile iÅŸlenmesi koÅŸulu ile mesafeye iliÅŸkin ÅŸartlar aranmaz. Arama ve/veya iÅŸletme ruhsatlı alanlardaki reenjeksiyon kuyularının, komÅŸu ruhsat alanındaki üretim kuyularına zarar vermemesi esastır.”
MADDE 8 – Aynı YönetmeliÄŸin ek 1 inci maddesinde geçen “valiliklerce” ibaresi “valilik yatırım izleme ve koordinasyon baÅŸkanlıklarınca” olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
MADDE 9 – Aynı YönetmeliÄŸe 27 nci maddeden sonra gelmek üzere aÅŸağıda yer alan maddeler eklenmiÅŸtir.
“
Yatırımlar ile çakışan sahalar ve kurul iÅŸlemleri
MADDE 27/A – (1) Kurul, Kalkınma Bakanının baÅŸkanlığında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ile diÄŸer yatırımcı kurum ya da kuruluÅŸun baÄŸlı olduÄŸu bakan veya bakanlar ve yatırım kararına onay veren kurumun ilgili olduÄŸu bakan olmak üzere asgari üç kiÅŸiden oluÅŸur.
(2) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetleri ile devlet ve il yolları, otoyollar, demir yolları, havaalanı, liman, baraj, enerji tesisleri, maden, petrol, doÄŸal gaz iÅŸletmeleri, su isale hatları gibi kamu yararı niteliÄŸi taşıyan yatırımların birbirlerini engellemesi, faaliyetin yapılamaz hâle gelmesi durumunda jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetleri ve yatırımla ilgili karar, Kurul tarafından verilir.
(3) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetleri ile birinci fıkrada sayılan yatırımların aynı alana isabet etmesine raÄŸmen faaliyetlerin fiili çakışmasının olmadığının tespit edilmesi halinde talebe iliÅŸkin nihai karar valilikçe verilir. Fiili olarak yapılan faaliyetler ile yatırımların çakışması halinde ise valilik, yatırımcı veya jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsat sahibi tarafından MÄ°GEM’ e müracaat edilir. MÄ°GEM’ e intikal ettirilen taleplerde yatırımcı, yatırım için baÅŸka alternatif alan olmadığına dair bilimsel ve teknik bilgi ve belgeleri MÄ°GEM’ e vermek zorundadır.
(4) MÄ°GEM’in mahallinde yaptığı/yaptırdığı inceleme üzerine yapılan deÄŸerlendirmeler sonucunda, kamu yararı niteliÄŸi taşıyan yatırımlar ile jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su faaliyetlerinin birbirini engellediÄŸi veya kısıtladığı, yatırımın gerçekleÅŸtirilmesi halinde jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetinin yapılamaz hale geldiÄŸi veya planlanan yatırımın ruhsata dayalı olarak yapılan arama ve iÅŸletme faaliyet alanı ya da ruhsata dayalı olarak üretim yapılan tesis alanı ile çakıştığının tespit edilmesi durumlarında heyet tespitlerine iliÅŸkin yapılacak iÅŸlemler ile ilgili MÄ°GEM kararı taraflara gönderilir. Ä°lgili taraflardan bu aÅŸamadaki bilgi, belge ve görüÅŸlerinin bir ay içinde bildirilmesi istenilir. Bu sürede tarafların anlaÅŸmaya vardıklarını bildirmeleri durumunda iÅŸlemler sonlandırılır. Bu sürede tarafların görüÅŸ bildirmemeleri veya anlaÅŸmaya varamamaları halinde iÅŸlemler resen yürütülür. Bu aÅŸamadan sonra MÄ°GEM tarafından konunun Kurula götürülmesine karar verilir. Kurulun kararına mesnet teÅŸkil etmek üzere MÄ°GEM’ce bir rapor hazırlanır veya hazırlattırılır. Mahallinde tetkik sonucunda yatırımlar ile jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetlerinin birbirini engellemediÄŸi ya da çakışma olmadığının tespit edilmesi halinde ise bu durum taraflara bildirilerek süreç sonlandırılır.
(5) MİGEM tarafından hazırlanan/hazırlattırılan raporda;
a) Jeotermal ve doÄŸal mineralli su ruhsat sahasında yatırım ile çakışan alandaki faaliyet ile ilgili olarak;
1) NiteliÄŸi ve konusu,
2) Hukuki durumu, konumu ve koordinatları,
3) Arama ve iÅŸletme faaliyetleri sonucunda tespit edildi ise jeotermal kaynağın sıcaklığı ve debisi, doÄŸal mineralli su ise mineral içeriÄŸi ve debisi,
4) Çalışan/Çalışacak personel sayısı ve istihdama katkısı,
5) Ruhsat sahibinin yatırım giderleri,
6) Ruhsatın yatırım süresi,
7) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su iÅŸletme proje bilgileri,
8) Yıllar itibariyle arama, işletme faaliyetlerine ve varsa tesise ait bilgiler,
9) İdare payları ve sağlanacak katma değere ilişkin değerlendirmeler,
10) Üretilen/üretilecek jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli suyun kullanım amacı,
11) Ruhsat sahasının yatırım bedeli ve gerçekleÅŸme süresi ve aÅŸamaları,
12) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli sular için baÅŸka alternatif alan olup olmadığına dair bilimsel ve teknik bilgi ve belgeler,
13) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli suyun kullanıldığı tesislerin bu ihtiyaçlarını karşılayabilecek ÅŸekilde aynı ruhsat alanı içinde alternatif alanların bulunup bulunmadığı,
14) DiÄŸer hususlar,
b) Yatırım ile ilgili olarak;
1) NiteliÄŸi ve konusu,
2) Hukuki durumu, konumu ve koordinatları,
3) Yatırım sonucu elde edilecek ürüne iliÅŸkin bilgi,
4) Çalışacak personel sayısı ve istihdama katkısı,
5) Yatırım giderleri,
6) Yatırımın süresi,
7) Yatırımın proje bilgileri,
8) Yıllar itibariyle üretim ve varsa yapılması planlanan tesise ait bilgiler,
9) SaÄŸlanacak katma deÄŸere iliÅŸkin deÄŸerlendirmeler,
10) Yatırım sonucu elde edilecek ürünün pazar durumu,
11) Yatırım bedeli ve gerçekleÅŸme süresi ve aÅŸamaları,
12) Yatırımın makul bir sürede yapılabilme imkanının olup olmadığı, yatırım ile jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su faaliyetinin farklı zamanlarda yapılıp yapılamayacağına iliÅŸkin tespitler,
13) Yatırım için baÅŸka alternatif alan olmadığına dair bilimsel ve teknik bilgi ve belgeler,
14) Yatırımın yapıldığı bölgede saÄŸlayacağı diÄŸer katkılar,
15) DiÄŸer hususlar,
yer alır.
(6) Bu rapor MÄ°GEM tarafından Kurul üyesi bakanlara gönderilir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı veya ilgili taraf bakanlardan herhangi birinin daveti üzerine Kurul toplanır ve kararlarını üye tamsayısının salt çoÄŸunluÄŸuyla alır. Kurul çalışmaları ile ilgili sekretarya hizmetlerini MÄ°GEM yürütür. Kurul tarafından gerekli görülmesi halinde bedeli karşılığında rapor hazırlatılabilir. Hazırlatılan rapor, danışmanlık ücretleri, yolluk, gündelik gibi tüm harcamalar Kanunun ek 1 inci maddesi gereÄŸince yatırımcı tarafından karşılanır. Kurul tarafından alınan karar, kamu yararı kararı yerine geçer. Ayrıca, yatırımlar nedeniyle Kurul kararı ile faaliyeti engellenen veya kısıtlanan tarafa ait yatırıma iliÅŸkin deÄŸer tespiti aÅŸağıdaki usul ve esaslara göre belirlenir. Bunun dışında yatırımın özelliÄŸine göre ortaya çıkan durumlara iliÅŸkin usul ve esaslar MÄ°GEM tarafından tespit edilir.
a) Faaliyeti kısıtlanan yatırıma ait gider kalemleri, heyet tarafından tespit edildiÄŸi tarih baz alınarak belirlenir. Ayrıca tetkik tarihinden sonra yeni yapılan yatırımlar dikkate alınmaz. Ancak ortaya çıkan yeni durumlardan yatırım gider tutarını etkileyen unsurlar heyet tarafından yeniden deÄŸerlendirilir.
b) Belirlenen yatırım giderlerinin, faaliyeti sonlandırılan ruhsat sahasına ait yatırım giderleri ile ilgili olup olmadığının tespiti yapılır.
c) Son 10 yıllık dönem içerisindeki yatırım giderlerine ait fatura ve/veya dekont ibraz edilmez ise ödeme yapılmaz. Ancak 10 yıllık süreye baÄŸlı kalmaksızın kayıtları bulunmayan yatırım harcamaları ile ilgili fiili tespite göre tutar belirlenir.
ç) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetleri ile çakışan yatırımın MÄ°GEM’e bildirilmesini müteakip, görevlendirilen heyet tarafından çakışmanın tespitinden sonraki süreçte faaliyetin devamı için yapılan zorunlu yatırımlar dışındaki yatırımlar deÄŸerlendirmeye alınmaz.
d) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetlerine ait yatırım gideri hesaplamaları ruhsat hukuku ile baÅŸlar. Ruhsat hukukunun yürürlükte olması zorunludur. Bu kapsamda deÄŸerlendirilen jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetlerine dayalı tesislerin, ruhsata dayalı olarak yapılmış olması gereklidir. Temdit aÅŸamasında da ruhsat hukuku yürürlükte sayılır.
e) Ruhsata dayalı olarak ruhsat sahasında veya mücavirinde kurulmuÅŸ geçici tesis ve altyapı tesislerinin yatırım ile çakışması veya ruhsata dayalı olarak kurulmuÅŸ tesislerin çakışması durumunda, bu tesisler yatırım giderleri hesabına katılır.
f) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetlerinin yapılamaz hale gelmesinden dolayı ruhsat sahası içinde veya dışında tesislerin çalışamaz duruma gelmesi halinde, tesisler yatırım giderleri hesabına dahil edilir. Ancak, ruhsat sahası dışında veya içindeki tesislerin, doÄŸrudan faaliyeti yapılmaz duruma gelen ruhsat sahasından baÅŸka ruhsat sahaları ile irtibatlı olarak, tesisin hammadde ihtiyacını karşılayarak faaliyetlerini devam edebilme imkanı varsa, bu durumda tesisler yatırım giderleri hesabına dahil edilmez.
g) Jeotermal kaynak ve mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyeti yapılamaz hale gelen ruhsatlara dayalı olarak faaliyetin sonlandırılmasına karar verilen tesislerin, ruhsat sahibi ve tesisin farklı gerçek ve tüzel kiÅŸilere ait olması durumunda da tesisler yatırım gider hesabına dahil edilir.
ÄŸ) Faaliyetin sonlandırılmasına karar verilen sahadaki tesislerin talep edilmesi halinde baÅŸka bir alana taşınması, bu süreçte yapılacak her türlü inÅŸaat, montaj-demontaj ve nakilden dolayı kullanılamayan ekipmanların, çalışır hale getirilmesine ait giderler yatırım giderlerine dahil edilir.
h) Yapılacak yatırımdan dolayı faaliyeti etkilenen ruhsat sahasındaki makine-teçhizat deÄŸerlendirmeye alınır. Söz konusu makine-teçhizatı baÅŸka ruhsat sahalarında kullanabileceÄŸi ruhsat sahibi tarafından beyan edilmesi durumunda deÄŸerlendirmeye alınmayarak (ÄŸ) bendinde yer alan hükümler uygulanır.
ı) Makine, araç-gereç ve teçhizatların deÄŸerinin hesaplanmasında o günkü piyasa deÄŸeri baz alınarak hesaplama yapılır.
i) Finansal kiralama yöntemiyle alınmış olan iÅŸ makinesi veya teçhizatın deÄŸer tespiti yapılır. Ancak finansal kiralama yapan banka veya aracı ÅŸirketin muvafakat vermesi durumunda iÅŸ makinesi veya teçhizat yatırım giderlerine dahiledilir.
j) Jeotermal kaynak ve minarelli su ruhsat sahalarında yatırım nedeni ile faaliyetin tamamen yapılamaz hale gelmesi durumunda ruhsatı iptal edilen ruhsat sahiplerine ilk müracaattan baÅŸlanarak ruhsat için ödenen bedeller yatırım giderinedahil edilir. Ancak ruhsatın yürürlüÄŸünün devam etmesi halinde bu bedeller ödenmez.
k) Ä°hale yoluyla alınan ruhsatlarda, çakışan alan dikkate alınarak, ihale bedeli yatırım gideri hesabına dahil edilir. Ancak, iÅŸletme ruhsatlarında yatırım bedeli olarak belirlenen ihale bedelinden geçen her yıl için onda biri düÅŸülür. Karar verilen yıl ve varsa Kanunun 8 inci maddesi gereÄŸince yükümlülükleri askıya alınan süreler buna dahil edilmez. Hesaplamalarda yeniden deÄŸerleme oranı üzerinden iÅŸlem yapılır.
l) Devir yoluyla elde edilen iÅŸletme ruhsatlarında, çakışan alan dikkate alınarak, devrin yapıldığı tarih itibari ile devir bedelinin ödendiÄŸi ve gider vergisi tahakkukunun resmi olarak belgelenmesi durumunda, devir bedeli yatırım gideri hesabınadahil edilir. Çakışmanın tespit edildiÄŸi tarihten bir yıl öncesine kadar yapılan devirler bu kapsamın dışındadır. Ä°ÅŸletme ruhsatlarında, ruhsatın düzenlendiÄŸi tarih baz alınarak, yatırım bedeli olarak belirlenen devir bedelinden, geçen her yıl için onda biri düÅŸülür. Karar verilen yıl ve varsa Kanunun 8 inci maddesi gereÄŸince yükümlülükleri askıya alınan süreler bunadahil edilmez.
m) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsatı devreden ve devralan ÅŸirketlerin ortaklık yapılarının aynı olması, ÅŸahıs üzerinde bulunan ruhsat sahasının devralan ÅŸirkette ortaklığının bulunması veya ruhsat sahibi ÅŸirketin devir ettiÄŸi ÅŸahsın ÅŸirket ortağı olması gibi durumlarda oluÅŸan giderler, devredenin ortaklık payı dikkate alınarak gelir vergisi ödenmesi ÅŸartıyla deÄŸerlendirmeye alınır.
n) Devir, ihale ve benzeri yollarla elde edilen veya 10 yıllık ruhsat süresi tamamlanmış ruhsatlarda, faaliyetlere son verilmesi halinde ruhsat için ödenen meblaÄŸ ile ilgili olarak muhasebe kayıtlarında yer alan amortisman giderlerinden, amortisman gideri olarak düÅŸülmeyen gelir vergisinin %20’lik kısmı yatırım giderlerine dahil edilir.
o) Yatırımı sonlandırılmasına karar verilen tarafça, ilgili yatırım giderlerinden herhangi bir kalemin hesaplama dışında tutulması talebinde bulunulabilir.
ö) KamulaÅŸtırma bedelleri yatırım gideri hesabına dahil edilir. Ruhsatın iÅŸletme ruhsatı olması durumunda yatırım bedeli olarak belirlenecek kamulaÅŸtırma bedelinden geçen her yıl için onda biri düÅŸülür. Karar verilen yıl ve varsa Kanunun 8 inci maddesi gereÄŸince yükümlülükleri askıya alınan süreler buna dahil edilmez. Hesaplamalar, yeniden deÄŸerleme oranı üzerinden yapılır.
p) Yatırım giderleri hesabına dahil olan herhangi bir kalemde lehine karar verilen tarafça ödemesi yapılan bir kamulaÅŸtırma varsa bu kalemler yatırım gideri hesabına dahil edilmez.
r) Ruhsat alanında yatırımcı olarak fiili faaliyette bulunan jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su iÅŸletmecisi veya kendi namına üretim ve satış yaparak iÅŸletme faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kiÅŸi kapsamında kira sözleÅŸmesine dayalı faaliyet gösterenin yaptığı yatırımı belgelendirmesi halinde bedeli ödenir.
s) Ruhsat sahibi ile kira sözleÅŸmesine dayalı faaliyet gösterenin yatırım kalemleri konusunda anlaÅŸamamaları durumunda heyet tarafından yapılacak tespit sonucu deÄŸerlendirme yapılır. Çakışan alanda ruhsat sahipleri tarafından ortak yapılan yatırım giderlerinde, anlaÅŸmazlık olması durumunda, ruhsat sınırları baz alınarak itirazda bulunan taraflarca verilen belgeler incelenerek heyet tarafından deÄŸerlendirme yapılır.
ÅŸ) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsat sahasında iÅŸletme faaliyetleri yapılamaz hale gelmiÅŸ ise, buna yönelik yatırım giderleri dikkate alınmaz.
t) Kaynağın belirlenmesi amacıyla yapılan arama faaliyetlerine ilişkin yatırımların belgelenmesi şartıyla arama giderleri, işletme faaliyetleri yapılan alanlar dışındaki yatırım giderlerine dahil edilir.
u) Çakışan alanda kalan ruhsatlarda jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyeti yapılmamış ve mülkiyet izni alınmış ve ücreti ödenmiÅŸ ise alanların son üç yılına ait giderler yatırım giderlerine dahil edilir. Ancak, mülkiyet izni alınmış alanda herhangi bir arama ve iÅŸletme faaliyetinde bulunulduÄŸunda yatırım giderlerine dahil edilmez.
ü) Bedeli ödenecek yatırım kalemlerinin ilgili tarafa teslimi yapıldıktan sonra ödemesi yapılır.
v) Çakışmalı alanlarda lehine karar verilen taraf ile faaliyeti sonlanan taraf kendi aralarında yatırım gideri hesabı tutarında anlaÅŸmaları ve bu anlaÅŸmanın MÄ°GEM’e teslimi halinde MÄ°GEM tarafından yatırım gideri hesabı ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmaz.
y) Yatırım giderlerinin tespitine yönelik oluÅŸturulacak yatırım giderleri tespit komisyonu; maden, jeoloji, jeofizik, makine, elektrik, inÅŸaat, harita, ziraat mühendislikleri ile iÅŸletme veya iktisat mesleÄŸine sahip en az 3 kiÅŸiden olmak üzere yatırım kalemlerinin türlerine göre belirlenir.
z) Bunların dışındaki hususlar, yatırımın konumu ve özelliÄŸine göre MÄ°GEM tarafından belirlenir.
(7) Yatırımlar nedeniyle Kurul kararı ile faaliyeti kısıtlanan tarafın yatırım giderleri, lehine karar verilen tarafça tazmin edilir.
(8) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsat sahalarındaki sondaj faaliyetleri; yapılan yatırımlar ve tesis alanları için diÄŸer yatırımların jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su faaliyetlerini engellemeyeceÄŸine MÄ°GEM tarafından karar verilmesi halinde diÄŸer yatırım için izin verilir.
(9) MÄ°GEM’in uygun görüÅŸü veya Kurul kararı alınmaksızın yapılmış olan yatırımın, jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetlerinin yapıldığı yerler ve tesis alanları ile çakışması durumunda, bu alanlarda yatırımcı tarafından yapılmış yatırımı ya da jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsatına dayalı faaliyeti etkileyen bir husus var ise bu alanla ilgili karar Kurul tarafından verilir. Arama ruhsatı döneminde hiçbir arama faaliyeti yapılmadığının tespit edilmesi halinde diÄŸer yatırımlara engel teÅŸkil etmez. Kanuna göre ihalelik durumda olan sahalara ait karar, MÄ°GEM tarafından verilir. Bu fıkra kapsamında MÄ°GEM’e yapılan talepler, gerekli görüldüÄŸü takdirde mahallinde tetkik yapılmak suretiyle deÄŸerlendirilir.
(10) Kurul tarafından verilecek kararlarda; jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su arama ve iÅŸletme faaliyetlerinin yapıldığı yerler ve tesis alanları ile diÄŸer yatırımın çakışması halinde jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli suya dayalı tesislerin ihtiyacını karşılayacak ÅŸekilde alternatif alanların bulunup bulunmadığı dikkate alınarak deÄŸerlendirme yapılır.
(11) Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizm Koruma ve GeliÅŸim Bölgesi dâhilinde kalan yerlerde Kurul tarafından alınacak olan kamu yararı kararı gereÄŸi enerji üretimine öncelik tanınması hâlinde, ilgili Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizm Koruma ve GeliÅŸim Bölgesi veya bu alanlar için hazırlanmış onaylı imar planları yeniden düzenlenir.
Kurul kararı
MADDE 27/B – (1) Kurul Sekretaryası, Kurul kararının birer örneÄŸini jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsat sahibine ve yatırımcıya tebliÄŸ eder.
(2) Kurul kararının taraflara tebliÄŸ edilmesini müteakip bir ay içinde mücbir sebepler dışında yatırımcının yatırımdan vazgeçtiÄŸini bildirmesi halinde, bu durum jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsat sahibine bildirilir.
Ruhsat teminatları
MADDE 27/C – (1) Jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli su ruhsatının taksir edilmesi durumunda taksir edilen alana karşılık gelen teminat iade edilir. Ruhsat sahasından yatırım için taksir edilen alan ihale edilmemek üzere Bakanlık kayıtlarına iÅŸlenerek ilgili idareye bildirilir.
Maden ruhsat alanları ile çakışması
MADDE 27/Ç – (1) Kaynak arama ve iÅŸletme ruhsatlarında jeotermal ruhsatlar ile maden ruhsatlarının çakışması hâlinde ülke ekonomisi ve kamu yararı doÄŸrultusunda kaynağın önceliÄŸine göre Kurul tarafından kamu yararı kararı alınır. Bu kapsamdaki iÅŸ ve iÅŸlemler, 6/11/2010 tarihli ve 27751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Madencilik Faaliyetleri Uygulama YönetmeliÄŸinde yer alan usul ve esaslara göre yapılır.”
MADDE 10 – Aynı YönetmeliÄŸin geçici 1 inci maddesine aÅŸağıdaki fıkralar eklenmiÅŸtir.
“(10) Bu fıkranın yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce açılmış olan kuyuların, 16 ncı maddeye eklenen sicil bilgileri, ruhsat sahipleri tarafından altı ay içinde idareye bildirilmek zorundadır. Bilgilerin Ä°dareye süresi içinde bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi durumunda ruhsat sahibine üç ay ek süre verilir. Bu süre içerisinde de bilgilerin tamamlanmaması halinde ruhsata ait faaliyetler geçici olarak durdurulur.
(11) 23 üncü maddenin altıncı fıkrası ile belirtilen kuyu içi koordinatları ile ruhsat sınırı arasındaki mesafeye iliÅŸkin yönetmelik deÄŸiÅŸikliÄŸinin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce ruhsat sahibi, Ä°dareye iÅŸletme projesini sunmuÅŸ ve projede açılacak olan kuyu koordinatlarını bildirmiÅŸ ise bu ruhsat sahalarında, sondaj/kuyu çalışmalarına, yönetmelik deÄŸiÅŸikliÄŸi yapılmadan önceki hükümler doÄŸrultusunda izin verilir. Yine aynı fıkrada belirtilen arama ve/veya iÅŸletme ruhsatlı alanlarda, yönlü sondaj tekniÄŸi ile açılacak olan tüm üretim/reenjeksiyon kuyuları ile ruhsat sınırına 500 metre mesafe içinde açılacak üretim ve/veya reenjeksiyon kuyuları için kuyu içi koordinat ölçülerinin verilmesi ÅŸartı, yönetmelik deÄŸiÅŸikliÄŸinin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce hak sahibi olunan ruhsat sahaları için de uygulanır.”
MADDE 11 – Aynı YönetmeliÄŸin ekinde yer alan ek-2 ve ek-3’e (e) bentlerinden sonra gelmek üzere aÅŸağıdaki (f) bentleri eklenmiÅŸtir.
“f) Mali yeterlilik belgesi: 100.000 TL’den az olmamak üzere gayrimenkul, menkul, banka mevduat bilgisi, ortaklık payı, ödenmiÅŸ sermaye, sermaye piyasası araçlarını gösterir mali yeterlilik belgeleri idareye verilir. Bu miktar YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi yıl için geçerli olup, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden deÄŸerleme oranında artırılarak uygulanır.”
“f) Mali yeterlilik belgesi: 100.000 TL’den az olmamak üzere gayrimenkul, menkul, banka mevduat bilgisi, ortaklık payı, ödenmiÅŸ sermaye, sermaye piyasası araçlarını gösterir mali yeterlilik belgeleri idareye verilir. Bu miktar YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi yıl için geçerli olup, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden deÄŸerleme oranında artırılarak uygulanır.”
MADDE 12 – Aynı YönetmeliÄŸin ekindeki ek-12’de yer alan 4.1 maddesi aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
“4.1. Arama ve GeliÅŸtirmeye Ä°liÅŸkin Faaliyetler
Ä°ÅŸletme faaliyet döneminde sahayı geliÅŸtirmeye yönelik çalışmaların yapılması halinde aÅŸağıdaki bilgiler verilecektir.
• Jeolojik Çalışmalar
• Hidrojeolojik Çalışmalar
• Jeofizik Çalışmalar
• Jeokimyasal Çalışmalar
• Sondaj Çalışmaları
• Litoloji logu, jeofizik logları, yapılmış olan kuyu testleri (üretim, kuyu tamamlama vs.) ve kuyunun kullanım amacına yönelik (üretim ve/veya reenjeksiyon) elde edilen bilgiler.”
MADDE 13 – Aynı YönetmeliÄŸin ekindeki ek-13’te yer alan “Teknik sorumlu” baÅŸlıklı tablo aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ve aynı ekin sonunda yer alan imza kısmının “Teknik Sorumlu” bölümünde yer alan “Jeoloji Mühendisinin” ve “Oda Sicil No (*)” ibareleri yürürlükten kaldırılmıştır.
“
Teknik Sorumlunun:
| Adı Soyadı |
|
| T.C. Kimlik No. |
|
| Ä°ÅŸ Adresi |
|
| Ä°ÅŸ Tel. No. |
|
| Faks No. |
|
| Vergi Dairesi |
|
| Vergi Kimlik No. |
|
| Mühendislik Diplomasının Onaylı ÖrneÄŸi |
|
| E-posta |
|
| Teknik Sorumlu Atama Tarih ve No. |
|
”
MADDE 14 – Aynı YönetmeliÄŸin ekine ekte yer alan ek-14 eklenmiÅŸtir.
MADDE 15 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.
MADDE 16 – Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.
| YönetmeliÄŸin Yayımlandığı Resmî Gazete'nin |
| Tarihi |
Sayısı |
| 11/12/2007 |
26727 |
| Yönetmelikte DeÄŸiÅŸiklik Yapan YönetmeliÄŸin Yayımlandığı Resmî Gazete'nin |
| Tarihi |
Sayısı |
| 24/9/2013 |
28775 |
- Jeotermal Kaynaklar ve DoÄŸal Mineralli Sular Kanunu
13 Haziran 2007 ÇARÅžAMBA
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 26551
|
KANUN
|
JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOÄžAL MÄ°NERALLÄ° SULAR KANUNU
Kanun No. 5686 Kabul Tarihi: 3/6/2007
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı, jeotermal ve doÄŸal mineralli su kaynaklarının etkin bir ÅŸekilde aranması, araÅŸtırılması, geliÅŸtirilmesi, üretilmesi, korunması, bu kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi, çevre ile uyumlu olarak ekonomik ÅŸekilde deÄŸerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Kanun, belirlenmiÅŸ veya belirlenecek jeotermal ve doÄŸal mineralli su kaynakları ile jeotermalkökenli gazların arama ve iÅŸletme dönemlerinde, kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaptajın korunması ile ilgili usûl ve esaslar ile yaptırımları kapsar.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunda geçen;
1) Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
2) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel MüdürlüÄŸünü,
3) MÄ°GEM: Maden Ä°ÅŸleri Genel MüdürlüÄŸünü,
4) Ä°dare: Ä°l özel idarelerini,
5) Kaynak: Doğal yolla, sondaj veya kuyularla jeotermal akışkan veya doğal mineralli su, gaz veya bunların birlikte elde edildiği yerleri,
6) Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya baÄŸlı olarak yerkabuÄŸu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiÅŸ madde ve gaz içerebilen, doÄŸal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuÄŸu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiÄŸi yerleri,
7) DoÄŸal mineralli su: YerkabuÄŸunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik ÅŸartlarda doÄŸal olarak oluÅŸan bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliÄŸinden çıkan ya da çıkartılan, mineral içeriÄŸi ve diÄŸer bileÅŸenleri ile tanımlanan; tedavi, ÅŸifa amaçlarıyla da kullanılan içmece suyu, ÅŸifalı su ve benzeri adlarla anılan soÄŸuk ve sıcak doÄŸal suları,
8) Jeotermal alan: Yapılan bilimsel ve teknik çalışmalarla sınırları belirlenen ve üzerinde jeotermal kaynak veya jeotermalkaynakla birlikte doÄŸal mineralli suların bulunduÄŸu alanı,
9) Jeotermal sistem: Jeotermal alan oluÅŸumunu saÄŸlayan; beslenme alanı, akışkan, ısı kaynağı, rezervuar ve/veya zonu, örtü kaya ve boÅŸalım alanının tümünü kapsayan, jeotermal kaynak ve/veya doÄŸal mineralli suların çıktığı ve/veya üretildiÄŸi, kendine özgü jeolojik yapısı, hidrojeolojik ve kimyasal özellikleri olan sistemi,
10) Jeotermal rezervuar: Sıcaklık ve jeokimyasal açıdan doÄŸal bir denge içinde bulunup bir bütünlük ifade eden, deÄŸiÅŸik ÅŸekillerde dışardan beslenen yarı açık veya kapalı sıcak su ve/veya buhar üretim ortamını,
11) Sondaj: Jeotermal akışkanları aramak, üretmek, kullanım sonrası reenjekte etmek, rezervuarı gözlemlemek veya test etmek için bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak, gereken derinlik ve çapta yeryüzünden kaynaÄŸa doÄŸru jeolojik takip ile delik kazma ve açma iÅŸlemi ile jeotermal rezervuar oluÅŸturmak için akışkan enjekte etmek için kuyu açma iÅŸlemini,
12) Akışkan: Kaynaklardan elde edilen su, gaz ve buharı,
13) Kaptaj: Akışkanın doÄŸal olarak ve/veya bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak rezervuardan yeryüzüne ulaÅŸmasından itibaren kirlenmesinin önlenerek ve korunarak daha saÄŸlıklı ÅŸekilde deÄŸerlendirilebilmesi için kullanım öncesi özel teknikle yapılan toplama havuzlarında, galeri ve/veya kuyularda biriktirilmesi iÅŸlemini,
14) Koruma alanı: Kaynak ve bunların baÄŸlı olduÄŸu jeotermal sistemin; bozulmasına, kirlenmesine ve sürdürülebilir özelliÄŸinin yitirilmesine neden olacak dış etkenlerden korumak amacıyla sahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı, iklim koÅŸulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu çevresindeki yerleÅŸim birimleri, endüstri tesisleri, çevrenin topografikyapısı gibi unsurlara baÄŸlı olarak belirlenmiÅŸ önlemler alınması gereken, içerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime tâbi olduÄŸu ve gerektiÄŸinde yapılaÅŸma ve arazi kullanım faaliyetleri kısıtlanabilir alanları,
15) Bloke alan: Ä°ÅŸletme ruhsatı verilmiÅŸ bir jeotermal kaynaktan yapılan üretim faaliyetlerinin etkilenmemesi için iÅŸletme ruhsatı sahibi dışındaki talep sahiplerine kapatılmış ve iÅŸletmeye açılmayacak alanları,
16) Enjeksiyon: Akışkanların, yapay yöntemlerle jeolojik formasyonlara gönderilmesini,
17) Reenjeksiyon: Üretilen jeotermal akışkanların yapay yöntemlerle kullanıldıktan sonra tamamının veya kalan kısmının üretildikleri jeolojik formasyonlara geri gönderilmesini/basılmasını,
18) DeÅŸarj: Jeotermal akışkanın kullanımından sonra reenjekte edilemeyen kısmının veya tamamının çevre kirliliÄŸine neden olmayacak ÅŸekilde baÅŸka alıcı ortamlara gönderilmesini,
19) Test: Rezervuarın üretimi, yönetimi ve izleme programını oluÅŸturmak için fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlemeye yönelik yürütülen çalışmaları,
20) Emniyetli verim: Jeotermal sistemi ve rezervuar dengesini bozmayacak ÅŸekilde aynı rezervuardan birim zamanda üretilebilecek azami akışkan miktarını,
21) Ruhsat: Sınırları belirlenmiÅŸ bir alanda kaynak tespiti ve iÅŸletilmesi faaliyetlerinin yapılabilmesi için verilen izin belgesini,
22) Proje: Kaynaktan yararlanmak amacıyla yapılacak çalışmaları düzenleyen, belirlenen usûl ve esaslara göre hazırlanan, arama ve iÅŸletme dönemindeki faaliyetlerin baÅŸlaması, geliÅŸimi ve bitirilmesi ile ilgili süreleri içeren, beyan niteliÄŸindeki metni,
23) Arama: Jeotermal sistemden akışkan elde etmek amacıyla jeolojik araÅŸtırmalarla baÅŸlatılan, jeokimyasal ve jeofizik çalışmalarla desteklenen, yapılan tüm çalışmalara ait verilerin deÄŸerlendirilmesi sonucu belirlenen lokasyon veya lokasyonlardaamaç ve tekniÄŸine uygun olarak jeolojik takiple açılan sondaj çalışmaları ile üretime yönelik test çalışmalarını da içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,
24) Arama ruhsatı: Sınırları belirlenmiş bir alanda, kaynak arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi amacıyla projeye dayalı verilen izin belgesini,
25) Ä°ÅŸletme: Arama faaliyetleri sonucunda elde edilen kaynağın üretim, kullanım, reenjeksiyon, enjeksiyon, deÅŸarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmalarını içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,
26) Ä°ÅŸletme ruhsatı: Belirli bir alanda akışkanın üretilebilmesi ve deÄŸerlendirilmesi için projeye dayalı verilen izin belgesini,
27) Faaliyet: Jeotermal kaynakların aranması, geliştirilmesi, işletilmesi ve terk edilmesi ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması hususundaki işlemleri,
28) Faaliyet raporu: Ruhsat döneminde yönetmelikle belirlenen kıstaslara göre yıllık olarak hazırlanan ve faaliyetler ile ilgili geliÅŸmelerin idare ve MTA’ya bildirilmesini saÄŸlayan raporu,
29) Kira sözleÅŸmeleri: Ä°ÅŸletme ruhsatına dayalı kullanım alanlarıyla ilgili hakların, baÅŸkalarına kiralanmasını saÄŸlayan sözleÅŸmeleri,
30) Mücbir sebep: Sel, yangın, deprem, çökme, heyelan, savaÅŸ hali ile yönetmelikte belirtilen diÄŸer halleri,
31) Beklenmeyen haller: Jeoloji ve kaynak şartlarındaki beklenmeyen fiziksel ve kimyasal değişiklikler ile ilgili mevzuat gereğince diğer kurumlardan alınması gereken izinlerin alınamaması durumlarını,
32) Teminat: Kaynağın deÄŸerlendirilmesine yönelik faaliyetlerde, kamu can ve mal saÄŸlığını etkileyecek durumların oluÅŸması ve ruhsat sahibi tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde kullanılmak üzere arama, iÅŸletme ve bloke alanları için nakdi para, banka ve özel finans teminat mektubu, Devlet bono ve tahvili olarak idareye verilen güvenceyi,
33) Gayrisafi hasılat: Ä°ÅŸletmenin toplam yıllık cirosu olup, iÅŸletmelere ait tahakkuk eden her türlü mal ve hizmet satış bedelleri, faizler ile yapılan kiralamaların dahil olduÄŸu miktarı,
ifade eder.
Mülkiyet ve ruhsat
MADDE 4 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sular, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tâbi deÄŸildir. KaynaÄŸa iliÅŸkin faaliyetlerin yapılabilmesi için bu Kanuna göre Ruhsat alınması zorunludur.
(2) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin haklar, medeni hakları kullanmaya ehil Türkiye Cumhuriyeti vatandaÅŸlarına, statüsünde jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sularla ilgili faaliyet yapabileceÄŸi hususu yer alan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuÅŸ tüzel kiÅŸiliÄŸi haiz ÅŸirketlere, bu hususta yetkisi bulunan kamu iktisadi teÅŸebbüsleri ile müesseselerine, baÄŸlı ortaklıkları ve iÅŸtirakleri ile diÄŸer kamu kurum, kuruluÅŸ ve idarelerine verilir. Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin haklar gerçek veya tüzel tek kiÅŸi adına verilir.
(3) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin haklar, miras yolu ile intikal eder. Bu haklar, bütün mirasçıların vekâletini havi bir vekâletname ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirasçılardan birine veya üçüncü bir ÅŸahsa devredilir. Mirasçıların ittifak edememeleri halinde mirasçılardan birinin müracaatı ile mahkeme mirasçılardan bu hakkın en ehil olana tahsisine veya bu da mümkün olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme usûlü ile halleder. EÄŸer dava söz konusu deÄŸil ise altı ay içerisinde intikal iÅŸlemleri tamamlanmayan ruhsatlar feshedilir. Devir ve intikal iÅŸlemlerinin ne ÅŸekilde yapılacağı yönetmelikle belirlenir.
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Ruhsatlar
Arama ruhsatı
MADDE 5 – (1) Arama ruhsatı müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve koordinatları belirtilerek beÅŸ bin hektarı geçmeyecek ÅŸekilde arama projesi ile birlikte idareye yapılır. Müracaatlarda öncelik hakkı esastır. Aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması halinde, projeler incelenerek en hızlı ve en fazla yatırımı teklif eden proje sahibinin talebi tercih edilir.
(2) Ä°dare, müracaat alanı hakkında bilgileri MÄ°GEM’e bildirir. Arama için baÅŸvurulan saha, önceki diÄŸer baÅŸvurular ile çakışıyorsa, MÄ°GEM çakışan kısımları çıkararak kalan saha için "arama ruhsatı" verilebileceÄŸini idareye bildirir. Ä°dare, verilen ruhsatı koordinatları ile birlikte kayıtlara alınmak üzere MÄ°GEM’e bildirir.
(3) Arama ruhsat süresi üç yıldır. Faaliyetlerin olumlu geliÅŸmesi ve ilave etütlere ihtiyaç duyulması halinde revize proje verildikten sonra idarece uygun bulunması halinde bir yıl uzatılır ve uzatma MÄ°GEM’e bildirilir. Arama ruhsatı süre uzatım talebi, ruhsat süresi bitiminden önce idareye yapılır.
(4) Arama ruhsatı döneminde idarenin bilgisi dahilinde, çevrenin kirletilmemesi kaydı ile sadece test amaçlı üretim yapılabilir.
(5) Birden fazla ili içine alan arama ve iÅŸletme faaliyetlerinde baÅŸvurular alanın büyük olduÄŸu il idaresine yapılır ve iÅŸlemler alanın küçük olduÄŸu il idaresine bildirilir.
İşletme ruhsatı
MADDE 6 – (1) Arama ruhsatı sahibinin, arama ruhsat süresinin son günü akÅŸamına kadar iÅŸletme projesi ile idareye iÅŸletme ruhsatı baÅŸvurusunda bulunması halinde "iÅŸletme ruhsatı" verilir ve varsa tespit edilen bloke alanıyla birlikte MÄ°GEM’ebildirilir.
(2) Ä°ÅŸletme ruhsatı sahipleri, iÅŸletme faaliyetine geçmek için ilgili kurumlardan gerekli izinleri almakla yükümlüdür.
(3) Ä°ÅŸletme ruhsatı sahibi, projesinde belirtilen süre içinde iÅŸletmeye geçmez veya herhangi bir sebeple iÅŸletme ruhsatının iptal edilmesi durumunda teminat irat kaydedilir ve saha idare tarafından ihaleye çıkarılır. Ä°ÅŸletme projeleri ile ihaleye katılan isteklilerden idareye en fazla geliri teklif eden istekliye iÅŸletme ruhsatı verilir ve MÄ°GEM’e bildirilir.
(4) Ä°dareden izin alınmaksızın, projede yer alan herhangi bir kuyunun yenilenmesi, sayısının ve kapasitesinin artırılması, enjeksiyon, reenjeksiyon, üretim amaçlı tüm sondaj faaliyetleri ile diÄŸer proje deÄŸiÅŸiklikleri ve revizyonları yapılamaz. Ä°dare, gerekli görülen hallerde, bedelini ödemek kaydıyla, MTA’dan deÄŸerlendirme isteyebilir.
(5) Ä°ÅŸletme ruhsatı süresi otuz yıldır. Süre sonunda ruhsat sahibinin talep etmesi durumunda onar yıllık dönemler halinde uzatılır. Süre uzatımları MÄ°GEM’e bildirilir.
(6) DoÄŸal çıkış halindeki jeotermal ve doÄŸal mineralli sular için, kaptajı yapılarak doÄŸrudan iÅŸletme talepleri de Ä°darece bu Kanun hükümlerine göre iÅŸletme ruhsatına baÄŸlanır ve MÄ°GEM’e bildirilir.
Teknik sorumluluk ve faaliyet raporu
MADDE 7 – (1) Arama ve iÅŸletme ruhsatı süresince, faaliyetlerin ilgili mühendislik dallarından bir mühendisin sorumluluÄŸunda sürdürülmesi zorunludur. Teknik sorumlu olmaksızın faaliyette bulunulması halinde, ruhsat teminatı irat kaydedilerek, faaliyetler durdurulur.
(2) Teknik sorumlu; kaynağın aranması, araÅŸtırılması, geliÅŸtirilmesi ve üretiminde bilimsel ve teknik esasları gözeterek görev ve sorumluluklarını yerine getirir. Ancak doÄŸal mineralli su iÅŸletmelerinde ilgili mühendislik fakültesi mezunu herhangi bir kiÅŸi teknik sorumlu olarak bulunabilir.
(3) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanan yıllık arama ve iÅŸletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibince iki nüsha olarak takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar idareye verilmesi zorunludur. Faaliyet raporlarının bir nüshası idare tarafından MTA’ya gönderilir.
(4) Arama ve iÅŸletme faaliyet raporlarının süresi içerisinde idareye verilmemesi halinde, teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek süre verilir ve teminat iki ay içerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu süre sonunda da faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MÄ°GEM’e bildirilir.
Mücbir sebep ve beklenmeyen hal
MADDE 8 – (1) Ruhsat sahibi, mücbir sebep veya beklenmeyen halin ortaya çıkması durumunda, gerekçe ve süre belirtilmek kaydıyla on gün içinde idareye müracaat ederek geçen sürenin ruhsat süresine eklenmesini ve bu sürede yükümlülüklerinin askıya alınmasını talep eder. Ruhsat sahibi tarafından idareye yapılan müracaat tarihi, mücbir sebebin baÅŸlama tarihi olarak kabul edilir.
(2) Ruhsat sahibi, mücbir sebep veya beklenmeyen hallerin ortadan kalkmasından itibaren en geç üç ay içinde faaliyetegeçmek zorundadır. Bu süre içinde faaliyete geçilmediÄŸi takdirde, teminatı irat kaydedilerek yeniden teminat vermesi ve faaliyetegeçmesi için ruhsat sahibine üç ay ek süre verilir. Bu süre sonunda da teminat yatırılmaz ve faaliyete geçilmez ise ruhsat iptal edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Faaliyetlerin denetlenmesi
MADDE 9 – (1) Faaliyetler her yıl idare tarafından denetlenir. GerektiÄŸinde idarece talep edilmesi halinde MTA tarafından da denetim yapılır. Denetimler, 14 üncü maddede belirtilen hususlar ve diÄŸer maddelerde belirtilen ilkeler dikkate alınarak yapılır. Denetimler için ruhsat sahibi tarafından MTA’ya 1000 Türk Lirası ödenir. Bu miktar, MTA tarafından yıllıkÜFE’ye göre artırılır.
(2) Memuriyet mahalli dışında MTA’ca görevlendirilen konuyla ilgili ve yardımcı personele, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile iliÅŸkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245 sayılı Harcırah Kanunu genel hükümlerine göre harcırah ödenir. Bu madde kapsamında ödenen gündelik tutarından herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.
(3) MTA, yapacağı denetim ve incelemeler için gerekli görmesi halinde, diÄŸer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluÅŸlarının da katılımını isteyebilir.
Devir, sicil, ihale, harç, teminat ve idare payı
MADDE 10 – (1) Devir, sicil, ihale, harç, teminat ve idare payına iliÅŸkin esaslar aÅŸağıdaki ÅŸekildedir:
a) Devir: Arama ve işletme ruhsatları devredilebilir.
b) Sicil: Ä°dare, kaynaÄŸa iliÅŸkin hakların devir, haciz, rehin ve ipotek veya sona erme hususlarını içeren bir sicil tutmakla yükümlüdür. Ruhsatın sınırları, kuyuların koordinatları, akışkanın parametreleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir, ipoteÄŸe iliÅŸkin bilgiler ve akışkanın kullanımına iliÅŸkin kira ve benzeri sözleÅŸmeler ile hakların sona ermesi sicile iÅŸlenir. Haklar, ancak sicile iÅŸlendiÄŸi takdirde hüküm ve sonuç doÄŸurur. Ä°lgililer, sicil kayıtlarının idarenin sicil memurlarından biri huzurunda gösterilmesini isteyebilir. Sicil alenidir ve kaynak sicilindeki kayıtların bilinmediÄŸi iddia edilemez. Haklara iliÅŸkin olarak yapılan sözleÅŸmeler, idarece sicile iÅŸlenmedikçe üçüncü kiÅŸilere karşı ileri sürülemez.
c) Ä°hale: Herhangi bir sebeple hükümden düÅŸmüÅŸ, terk edilmiÅŸ veya taksir edilmiÅŸ ruhsatlar, Ä°darece ihale yoluyla aramalara ve iÅŸletmeye açılır. Ä°hale ilanı Resmî Gazete’de yayımlanır. Ä°hale süresi içinde müracaat olmaması halinde ruhsat alanları baÅŸka bir iÅŸleme gerek kalmaksızın idare tarafından MÄ°GEM’e bildirilerek arama ve iÅŸletme müracaatlarına açık hale gelir.
ç) Harç: Jeotermal kaynaklar için 1000 Türk Lirası, doÄŸal mineralli sular için 500 Türk Lirası arama ruhsat harcı alınır. Ä°ÅŸletme ruhsatları için bu harç miktarları dört kat olarak uygulanır.
d) Teminat: Ruhsat aÅŸamasına baÄŸlı olarak, hektar başına, ruhsat harcının % 1’i tutarında ruhsat teminatı alınır. Bu oranı, % 50 oranında artırmaya veya eksiltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak teminat 15.000 Türk Lirasından az olamaz. Teminatın asgarî miktarı ve harçlar, her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden deÄŸerleme oranlarına göre artırılır. Bu madde uyarınca önceden alınan iÅŸletme ruhsatı teminatları, beÅŸ yılda bir Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden deÄŸerleme oranlarına göre artırılarak güncelleÅŸtirilir. Bu Kanuna göre tamamlanması veya yenilenmesi gereken teminatlar güncel teminat üzerinden alınır.
e) Ä°dare payı: Akışkanın doÄŸrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatının % 1’i tutarında idare payı, her yıl Haziran ayı sonuna kadar idareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beÅŸte biri, idare tarafından, kaynağın bulunduÄŸu belediye veya köy tüzel kiÅŸiliÄŸine bir ay içerisinde ödenir.
(2) Hak sahibi, baÅŸvurunun kabul edildiÄŸinin kendisine bildirildiÄŸi tarihten itibaren 15 gün içerisinde harç ve teminatı yatırmadığı takdirde, talebinden vazgeçmiÅŸ sayılır.
Ä°darî yaptırımlar
MADDE 11 – (1) Faaliyetlerin, projeye göre yürütülmesi zorunludur. Ruhsat sahibinin projesinde belirtilmeyen konularda veya izinsiz olarak faaliyette bulunulduÄŸu tespit edilirse, teminatı irat kaydedilerek faaliyet durdurulur ve teminat üç katına çıkarılarak bir ay içinde tamamlattırılır. Aynı fiilin tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
(2) Ruhsat sahibince, kaynak koruma alanı etüdü yapılmadan iÅŸletmeye geçilmesi veya koruma alanı etüdünde öngörülen tedbirlere uyulmamasının tespiti halinde faaliyetler durdurularak teminat irat kaydedilir. Altı ay içerisinde gerekli tedbirlerin alınması ve teminatın tamamlattırılması istenir. Altı ay sonunda teminat verilmez ve tedbirler alınmaz ise faaliyetler durdurulur.
(3) Ä°dare payının süresi içerisinde ödenmemesi halinde, teminat irat kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre zarfında idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur.
(4) Ruhsat olmadan faaliyette bulunulduÄŸunun tespiti halinde, faaliyetler idarece durdurulur. 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı Ä°l Özel Ä°daresi Kanununa göre 50.000 Türk Lirası idare tarafından idarî para cezası tahakkuk ettirilir.
(5) Ruhsat ve/veya gerekli izinler alınmadan yapılan faaliyetler durdurulur. Kaynağın ve rezervuarın korunması ile çevre kirliliÄŸinin önlenmesi için acil tedbirlerin gerekli olduÄŸu hallerde tedbirler idarece alınır. Bu nedenle yapılan her türlü masraf, sorumlusundan idare tarafından 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
İrtifak ve kamulaştırma
MADDE 12 – (1) Arama ruhsatı sahibi, arama faaliyetleri yapılacak alanda, özel mülkiyete konu taşınmazın sahibi ile anlaÅŸamaması halinde, idareye müracaat ederek irtifak hakkı talebinde bulunabilir.
(2) Ä°ÅŸletme ruhsatı süresince sadece sondaj yerleri ve isale hattı, kaptaj gibi gerekli olan yerler için taşınmazın sahibi ile anlaÅŸma saÄŸlanamaz ise ruhsat sahibi, idareye müracaat ederek kamulaÅŸtırma veya irtifak hakkı talebinde bulunabilir. Talep, idarece incelenip deÄŸerlendirildikten sonra uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.
(3) Ä°rtifak ve kamulaÅŸtırma iÅŸlemleri, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı KamulaÅŸtırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür. Ä°rtifak ve kamulaÅŸtırma bedelleri ve masrafları ruhsat sahibince ödenir.
(4) KamulaÅŸtırılan taşınmaz, tapuya idare adına tescil edilip, faaliyetler devam ettiÄŸi sürece ruhsat sahibi adına tahsis edilir.
(5) KamulaÅŸtırılan taşınmazın, faaliyetler için lüzum kalmadığının idarece tespiti halinde, KamulaÅŸtırma Kanununda öngörülen usûl ve esaslara göre belirlenecek rayiç bedeli ödenmek kaydıyla kamulaÅŸtırılan yerin eski sahibine iade edileceÄŸi hususu, ruhsat sahibi ve taşınmazın eski sahibine tebliÄŸ edilir. Eski sahibinin taşınmazı altı ay içerisinde almak istememesi durumunda taşınmaz idareye kalır.
(6) Tapu siciline konulan ÅŸerhler idarenin müracaatı üzerine ayrıca mahkeme kararına gerek kalmadan silinir.
(7) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerde yapılan faaliyetler için bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra kira, ecri misil alınmaz.
(8) Jeotermal kaynak dağıtımı ve üretimini yapan ÅŸirketler sanayi kuruluÅŸu ve atık arıtma kuruluÅŸu olarak deÄŸerlendirilirler. Bu deÄŸerlendirilmeye göre baÅŸta elektrik tarifeleri olmak üzere sanayi kuruluÅŸları ve atık arıtma kuruluÅŸlarına tanınan tüm teÅŸvik ve haklardan yararlanırlar.
Rehin, haciz, ihtiyati tedbir ve ipotek tesisi
MADDE 13 – (1) Ruhsat alanının iÅŸletilmesinde gerekli olan kuyular, her türlü tesisler, ekipman, su taşıma hat ve sistemleri, aletleri ile bir yıllık diÄŸer iÅŸletme malzemesi gibi kaynağın üretimine yönelik ayrılmaz parçalar, münferiden haczedilemez veya üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz ancak bir kül halinde haczi ve ihtiyati tedbir konulması mümkündür. Bunların tamamı üzerine ihtiyati tedbir konulması veya icraen satışlarına karar verilmesi halinde, iÅŸletmenin faaliyetlerine müdahale edilemez.
(2) Ä°ÅŸletme ruhsatı üzerine 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ilgili hükümleri uyarınca, ruhsat süresini geçmemek kaydıyla, ipotek tesisi mümkündür. Üzerine ipotek tesis edilmiÅŸ iÅŸletme ruhsatının alanlarında deÄŸiÅŸiklik olduÄŸu takdirde, mevcut ipotek, hiçbir iÅŸleme gerek kalmaksızın yeniden verilen ruhsat üzerinde de aynı ÅŸartlarla devam eder.
(3) Ä°ÅŸletme ruhsatının sona ermesi halinde ipotek, kuyular ve bunların korunması için yapılmış tesisler dışında kalan ruhsat sahibine ait tesis, vasıta, alet ve malzeme üzerinde devam eder.
Kaynak rezervuarının korunması
MADDE 14 – (1) Bu Kanuna tâbi faaliyetlerde kaynağı oluÅŸturan jeotermal sistemin korunması, kaynağın israf edilmemesi ve çevrenin korunması esas olup iÅŸletme faaliyeti öncesinde kaynağın koruma alanları etüdünün ruhsat sahibi tarafından yaptırılması zorunludur. Aksi takdirde faaliyetler durdurularak koruma alanlarının belirlenmesi için ruhsat sahibine uygun süre verilir. Bu süre sonunda da koruma alanının belirlenmemesi halinde 11 inci madde hükümleri uygulanır.
(2) Koruma alanı etüt raporları, MTA’nın görüÅŸü alınarak, idare tarafından onaylanır. Arazi kullanımı ve yapılaÅŸma ile ilgili kaynak koruma alanları etüdünde öngörülen kısıtlama ve koÅŸullar, imar planlarında esas alınır. Kaynak koruma alanlarında alınacak tedbirlere iliÅŸkin genel ilkeler yönetmelikle belirlenir.
(3) MTA tarafından yapılan denetlemelerde faaliyetlerin öngörülen tedbirlere uygun yürütülmediÄŸinin tespiti halinde, faaliyetler idarece durdurulur. Alınacak tedbirler, MTA tarafından belirlenir ve idareye bildirilir. Gerekli tedbirleri almak ve/veya aldırmakla idare yükümlüdür. Gerekli tedbirlerin alınması için en fazla bir yıl süre verilir. Öngörülen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilir.
(4) Ruhsat sahibi, kullanım sonrası açığa çıkacak akışkanı çevre limitlerini dikkate alarak deÅŸarj edebilir. Akışkan içeriÄŸi çevre limitlerine göre deÅŸarja izin vermiyorsa reenjekte etmekle yükümlüdür. Ancak formasyonun fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle reenjeksiyonun gerçekleÅŸmediÄŸinin MTA tarafından onaylanması halinde, çevre kirlenmesini önleyecek tedbirler alınarak deÅŸarj yapılır.
(5) Entegre jeotermal kaynak kullanım alanı dışındaki müstakil kaplıca ve doÄŸal mineralli su iÅŸletmelerinde reenjeksiyonve enjeksiyon ÅŸartı aranmayabilir. Çevre ve Orman Bakanlığının görüÅŸü doÄŸrultusunda idarece karar verilir.
Terk ve tesislerin intikali
MADDE 15 – (1) Arama veya iÅŸletme ruhsatı sahibi, ruhsat alanının tamamını veya bir kısmını terk talebinde bulunabilir. Ä°dare, faaliyetle ilgili gerekli emniyet tedbirlerinin yerine getirilmiÅŸ ve çevre düzenlenmesi yapıldığının tespitini müteakip terk talebini kabul eder.
(2) Arama ve iÅŸletme ruhsatlarının fesih, iptal, terk veya sürenin bitmesi nedeniyle sona ermesi halinde, hak sahibine tazminat verilmeksizin kuyular ve bunların korunması için yapılmış tesisler, gerekli kuyu başı emniyet tedbirleri alınmış olmak kaydıyla idareye intikal eder. DiÄŸer tesis, vasıta, alet ve malzeme ruhsat sahibine aittir. Bu ÅŸekilde idareye intikal eden varlıklar ihale ile satışı yapılarak gerekli ruhsatlandırma yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÇeÅŸitli Hükümler
Maden Tetkik ve Arama Genel MüdürlüÄŸü hizmetleri ile ilgili haklar
MADDE 16 – (1) MTA, jeotermal ve doÄŸal mineralli su kaynak aramalarını ruhsat harcından ve teminatından muaf olarak bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alarak yapar. MTA’nın arama ruhsatı aldığı sahalarda kaynak varlığı tespit etmesi halinde, bu alan MTA tarafından ihale edilir ve ihale üzerinde kalan istekliye bu alanda idarece iÅŸletme ruhsatı verilir. MTA’nın yaptığı masraflar ihale bedeli üzerinden alındıktan sonra kalan miktar MTA ve idarece eÅŸit paylaşılır.
(2) MTA, yürüyen ruhsat alanları dahil her yerde ruhsat ÅŸartı olmaksızın her türlü bilimsel ve teknik çalışmayı yapabilir.
Kültür ve turizm koruma ve geliÅŸim bölgeleri ile turizm merkezlerine iliÅŸkin hususlar
MADDE 17 – (1) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi TeÅŸvik Kanunu uyarınca ilan edilen kültür ve turizm koruma ve geliÅŸim bölgeleri ile turizm merkezlerinde;
a) Bu Kanun kapsamında verilecek termal turizm amaçlı iÅŸletme faaliyet izinlerinde, imar planları ile belirlenen yatırım alanları ve iÅŸletmelerin kapasitelerinin gerektirdiÄŸi kaynak miktarı saÄŸlandıktan sonra diÄŸer kullanımlara yönelik talepler karşılanabilir. Termal turizme yönelik kullanım alanlarında imar planı olmadan faaliyet izni verilemez.
b) Turizm belgeli tesislerin jeotermal su kullanım bedeli, kullanılan jeotermal su miktarına göre belirlenir.
c) Faaliyetler için idarece önceden Kültür ve Turizm Bakanlığının görüÅŸü alınır.
(2) Enerji üretimi ve ısıtma uygulamalarına uygun olan akışkanlar hariç diÄŸer akışkanların bulunduÄŸu alanlarda termal turizm amaçlı kullanıma öncelik tanınır.
(3) Bu madde kapsamında belediyelerce kurulacak ÅŸirketler için 4046 sayılı ÖzelleÅŸtirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 27 nci maddesi uygulanmaz, Ä°çiÅŸleri Bakanlığının görüÅŸü alınır.
(4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili tüm usûl ve esaslar, Kültür ve Turizm Bakanlığının uygun görüÅŸü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
MADDE 18 – (1) 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 47 nci maddesinin üçüncü fıkrası aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
"Maden Tetkik ve Arama Genel MüdürlüÄŸü bu Kanun hükümlerine göre arama ruhsatı alarak bulduÄŸu madenler için 15 inci maddeye göre buluculuk hakkını kazanır. Arama ruhsat süresi sonuna kadar Genel MüdürlüÄŸe devredilen bu ruhsatlar 30 uncu madde hükümlerine göre ihale edilir. Ä°hale sonucu elde edilen gelirin %50’si MTA’ya kaynak geliri olarak aktarılır."
MADDE 19 – (1) MTA yurtiçi ve yurt dışında yerli ve yabancı kamu veya özel tüzel kiÅŸilerle jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli sulara yönelik olarak arama, araÅŸtırma, geliÅŸtirme ve bilimsel ve teknik çalışma yapabilir. Asgarî %20 olmak kaydıyla, ilgili ÅŸirket ile varılan anlaÅŸma çerçevesinde belirlenecek oranda iÅŸletme gelirinden pay alır. Bu maddenin uygulama usûl ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Yönetmelik
MADDE 20 – (1) Bu Kanunun uygulanmasına dair usûl ve esaslar, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde, Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikler ile düzenlenir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 21 – (1) Bu Kanunla, 10/6/1926 tarihli ve 927 sayılı Sıcak ve SoÄŸuk Maden Sularının Ä°stismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun, 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi TeÅŸvik Kanununun ek 1 inci maddesi ile birlikte 26 Mart 1322 tarihli Mülga Maadin Nizamnamesinin, 26/3/1931 tarihli ve 1794 sayılı 26 Mart 1322 tarihli Maadin Nizamnamesinin 50nci Maddesinin Tadiline Dair Kanunun ve 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mülga Madenlerin Aranma ve Ä°ÅŸletilmesi Hakkında Kanunun içmeye ve yıkanmaya mahsus ÅŸifalı sıcak ve soÄŸuk maden sularıyla kaplıcalar hakkındaki hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
BEŞİNCÄ° BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 – (1) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce, 26/3/1322 tarihli Mülga Maadin Nizamnamesi, 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mülga Madenlerin Aranma ve Ä°ÅŸletilmesi Hakkında Kanun, 19/2/1985 tarihli ve 3154 sayılı Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının TeÅŸkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 26/5/2004 tarihli ve 5177 sayılı Maden Kanununda ve Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Ä°liÅŸkin Kanun, 927 ve 2634 sayılı kanunlar ile 83/6568 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 3/3/1954 tarihli ve 6309 sayılı Mülga Maden Kanunu kapsamında verilmiÅŸ ruhsat ve haklar aÅŸağıdaki ÅŸekilde intibak ettirilir.
a) Ä°l Özel Ä°darelerinin iÅŸlettiÄŸi veya kiraya verdiÄŸi kaynaklar il özel idarelerine,
b) Ä°l Özel Ä°darelerinin iÅŸletme ruhsatı verdiÄŸi kaynaklar ruhsat sahiplerine,
c) Vilayetçe rüsum ve temettü hisseleri devredilen kaynaklar devir alan belediye veya köy tüzel kiÅŸiliÄŸi adına,
d) Belediyelerin iÅŸlettiÄŸi ve/veya kiraya verdiÄŸi kaynaklar belediye tüzel kiÅŸiliÄŸi adına,
e) Belediye ve il özel idarelerinin ortağı olduÄŸu ÅŸirketlerin iÅŸlettiÄŸi kaynaklar ÅŸirket adına,
f) MTA tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden önce kamu veya özel tüzel kiÅŸiler, belediye ve özel idare ile yapılan sözleÅŸme ve protokollerle verilen iÅŸletme hakları, alanı MTA tarafından belirlenerek ilgili hak sahibi adına,
g) 5177 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesine göre temdit talebinde bulunulan ve süresi uzatılan içmece, maden suları, ılıca ve kaplıcalar ilgili hak sahibi adına,
h) Elektrik Üretim A.Åž. tarafından iÅŸletilen kaynak, alanı MTA tarafından belirlenerek Elektrik Üretim A.Åž. adına,
idare tarafından alan bazında intibak ettirilir. Elektrik Üretim A.Åž. veya ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi BaÅŸkanlığı tarafından bu sahanın üçüncü kiÅŸilere ihale edilmesi halinde, ihale bedelinin %50’si MTA’ya öz kaynak olarak aktarılır. Ä°ntibaklarda sözleÅŸme ve iÅŸletme ÅŸartları ile üçüncü kiÅŸilerin müktesep hakları sicile iÅŸlenir.
(2) Ä°ÅŸletme imtiyazlı ruhsatlarda ise hak sahibinin geçmiÅŸte kullandığı süre dikkate alınarak toplam süre doksandokuz yılıgeçemez.
(3) Ä°ntibakı yapılan ruhsatlar MÄ°GEM’e bildirilir.
(4) Bu Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarih itibariyle 927 sayılı Kanuna göre süresi içinde temdit talebinde bulunulmuÅŸ ruhsatlar ile 5177 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre ruhsat almak üzere yapılan yeni müracaatlar, il özel idarelerince müracaat tarihinde yürürlükte olan 5177 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi ve 927 sayılı Kanuna göre sonuçlandırılarak uygun görülenler ruhsatlandırılarak bu Kanuna intibakı yapılır.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yürürlüÄŸe girmesinden önce kazanılmış hakların sahipleri, bu haklarına konu olan kaynaÄŸa ait mevcut bilgi ve belgeler ile sahadaki mevcut tesislere ait bilgi ve projeleri, hak sahibi olduÄŸunu gösterir ruhsat, izin, imtiyaz, sözleÅŸme, sicil ve benzeri belgeleri varsa iÅŸletme projesi ve teminat makbuzları ile birlikte altı ay içerisinde idareye müracaat ederek intibak yaptırmakla yükümlüdür.
(2) Altı ay içinde intibak talebinde bulunulmayan haklar için teminat iki katına çıkarılarak altı ay ek süre verilir. Bu süre içerisinde de intibak talebinde bulunulmayan haklara iliÅŸkin faaliyetler durdurulur.
(3) Kanunun yürürlük tarihi itibariyle bir yıl boyunca müracaat kabul edilmez. Bu süre sonunda ilk hafta yapılan müracaatlar aynı anda yapılmış kabul edilir ve öncelik sırası kura ile belirlenir. Ä°lk hafta içinde yapılan müracaatlardan asgarî teminat miktarı kadar müracaat bedeli alınır.
(4) Ä°dare, il sınırları içerisindeki kaynak ruhsatlarını ve ruhsat verilmesi MÄ°GEM’ce uygun bulunan müracaatları, bu Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren üç ay içerisinde; hak sahibi, kaynak ve alan sınır koordinatları, kaynağın cinsi, süresi, mülkiyet durumu ve diÄŸer gerekli olan tüm bilgileri MÄ°GEM’e bildirmek zorundadır.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 3 – (1) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce MTA tarafından, kamu veya özel tüzel kiÅŸilere, belediyelere, özel idarelere sözleÅŸme ile devredilen, kiraya verilen veya kullanım hakkı verilen ve bu Kanunun yürürlük tarihi itibarı ile sona eren kaynak veya kaynak alanları ile MTA’nın yaptığı çalışmalarla belirlediÄŸi ve MTA adına tescil edilen ve tescil edilecek kaynak ve/veya kaynak alanları için MTA’ya idare tarafından arama ruhsatı verilerek MÄ°GEM’e bildirilir. Bu ruhsat alanları, MTA tarafından ihale edilir. Ä°hale gelirinden MTA’nın yaptığı arama masrafları düÅŸüldükten sonra kalan miktar MTA ile Ä°dare arasında eÅŸit olarak paylaşılır.
(2) MTA adına tescil edilen ve tescil edilecek bu sahalardan herhangi bir nedenle ihale edilemeyenlerden idare payının yarısı MTA’ya ödenir.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 4 – (1) Bu Kanunda geçen Türk Lirası ibaresi karşılığında, uygulamada 28/1/2004 tarihli ve 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun hükümlerine göre ülkede tedavülde bulunan para "Yeni Türk Lirası" olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 5 – (1) Elektrik Üretim Anonim Åžirketi tarafından yapılan kömür tahsis (rödövans) ihalesi sonucunda kömür kullanım hakkı elde edecek ÅŸirketler tarafından yapılacak 1000 MW üzeri güçte yerli kömür yakıtlı elektriksantrallarından 2014 yılı sonuna kadar iÅŸletmeye girenlerin ürettiÄŸi elektrik, perakende ve toptan satış lisansı sahibi ÅŸirketler tarafından onbeÅŸ yıl süreli ikili anlaÅŸmalar ile satın alınır ve üstlenilecek elektrik enerjisi alımına iliÅŸkin hükümler bu ÅŸirketlerin lisanslarına dercedilir.
(2) Toptan ve perakende satış ÅŸirketlerine satışı yapılacak miktarla santralın üreteceÄŸi yıllık elektrik miktarı arasında ikili anlaÅŸmaya baÄŸlanamayan bir üretim bakiyesi oluÅŸursa, bu miktar için Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Åžirketi alım anlaÅŸması yapar.
(3) Elektrik Üretim Anonim Åžirketi tarafından 1000 MW üzeri güçte yerli kömür yakıtlı elektrik santralı yapılması amacıyla yapılacak kömür tahsis (rödövans) ihalelerinde isteklilerce; yıllara sâri olarak rödövans bedeli, onbeÅŸ yıllık süre için yıllara sarî olarak elektrik enerjisi üretim miktarları ve yıllık birim elektrik enerjisi satış fiyatları teklif edilecektir. Bu ihalede seçim, ÅŸartnamede belirlenecek esaslar dahilinde, teklif edilecek yıllık üretim miktarları ile yıllık birim elektrik enerjisi satış fiyatlarının çarpımı sonucu oluÅŸacak elektrik alım bedellerinin önceden saptanmış belirli bir iskonto haddi üzerinden ihalenin yapıldığı tarihe indirgenmiÅŸ deÄŸerleri toplamı ile rödövans bedelinin deÄŸerlendirilmesi sonucunda yapılır.
Yürürlük
MADDE 22 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.
Yürütme
MADDE 23 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
12/6/2007 |
- Jeotermal Kaynaklar ve DoÄŸal Mineralli Sular YönetmeliÄŸi
11 Aralık 2007 SALI
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 26727
|
YÖNETMELÄ°K
|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:
JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOÄžAL MÄ°NERALLÄ° SULAR KANUNU
UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve DoÄŸal Mineralli Sular Kanununun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, belirlenmiÅŸ ve belirlenecek jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sular ile jeotermal kökenli gazların aranması ve iÅŸletilmesi için ruhsat verilmesi, ruhsatın devredilmesi, faaliyetlerin, kaynağın ve çevrenin denetlenmesi, ruhsatın sona erdirilmesi, kaynak ve kaptajın korunması, ruhsat alanının terk edilmesi ile ilgili usul, esas ve yaptırımları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve DoÄŸal Mineralli Sular Kanununun 20 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Akışkan: Kaynaklardan elde edilen su, gaz ve buharı,
b) Arama Faaliyet Raporu: Arama ruhsat döneminde hak sahipleri tarafından, her yıl arama projesine göre yapılmış olan faaliyetlere iliÅŸkin ilgili mühendis tarafından hazırlanmış bilgi ve belgeleri içeren Ä°dare ve MTA’ya verilmesi gereken raporu,
c) Arama ruhsatı: Sınırları belirlenmiş bir alanda, kaynak arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi amacıyla projeye dayalı verilen izin belgesini,
ç) Arama: Jeotermal sistemden akışkan elde etmek amacıyla jeolojik araÅŸtırmalarla baÅŸlatılan, jeokimyasal ve jeofizik çalışmalarla desteklenen, yapılan tüm çalışmalara ait verilerin deÄŸerlendirilmesi sonucu belirlenen lokasyon veya lokasyonlarda amaç ve tekniÄŸine uygun olarak jeolojik takiple açılan sondaj çalışmaları ile üretime yönelik test çalışmalarını da içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,
d) Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
e) Beklenmeyen haller: Jeoloji ve kaynak şartlarındaki beklenmeyen fiziksel ve kimyasal değişiklikler ile ilgili mevzuat gereğince diğer kurumlardan alınması gereken izinlerin alınamaması durumlarını,
f) Bloke alan: Ä°ÅŸletme ruhsatı verilmiÅŸ bir jeotermal kaynaktan yapılan üretim faaliyetlerinin etkilenmemesi için iÅŸletme ruhsatı sahibi dışındaki talep sahiplerine kapatılmış ve iÅŸletmeye açılmayacak alanları,
g) DeÅŸarj: Jeotermal akışkanın kullanımından sonra reenjekte edilemeyen kısmının veya tamamının çevre kirliliÄŸine neden olmayacak ÅŸekilde baÅŸka alıcı ortamlara gönderilmesini,
ÄŸ) DoÄŸal mineralli su: YerkabuÄŸunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik ÅŸartlarda doÄŸal olarak oluÅŸan bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliÄŸinden çıkan ya da çıkartılan, mineral içeriÄŸi ve diÄŸer bileÅŸenleri ile tanımlanan; tedavi, ÅŸifa amaçlarıyla da kullanılan içmece suyu, ÅŸifalı su ve benzeri adlarla anılan soÄŸuk ve sıcak doÄŸal suları,
h) Emniyetli verim: Jeotermal sistemi ve rezervuar dengesini bozmayacak ÅŸekilde aynı rezervuardan birim zamanda üretilebilecek azami akışkan miktarını,
ı) Enjeksiyon:Akışkanların, yapay yöntemlerle jeolojik formasyonlara gönderilmesini,
i) Faaliyet dönemi: Arama ve iÅŸletme ruhsat dönemlerinde bir yılda yapılan faaliyetleri,
j) Faaliyet: Jeotermal kaynakların aranması, geliştirilmesi, işletilmesi ve terk edilmesi ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması hususundaki işlemleri,
k) Gayrisafi hâsılat: Ä°ÅŸletmenin toplam yıllık cirosu olup, iÅŸletmelere ait tahakkuk eden her türlü mal ve hizmet satış bedelleri, faizler ile yapılan kiralamaların dahil olduÄŸu miktarı,
l) Ä°dare: Ä°l özel idarelerini,
m) Ä°dare payı: Akışkanın doÄŸrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hâsılatının % 1’i tutarında her yıl Haziran ayı sonuna kadar Ä°dareye ödenen payı,
n) Ä°ÅŸletme: Arama faaliyetleri sonucunda elde edilen kaynağın üretim, kullanım, reenjeksiyon, enjeksiyon, deÅŸarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmalarını içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,
o) Ä°ÅŸletme faaliyet raporu: Ä°ÅŸletme faaliyeti döneminde ruhsat sahipleri tarafından yılda bir kez iÅŸletme projesine göre yapılmış olan faaliyetlere iliÅŸkin, ilgili mühendis tarafından hazırlanmış bilgi ve belgeleri içeren Ä°dare ve MTA’ya verilmesi gereken raporu,
ö) Ä°ÅŸletme ruhsatı: Belirli bir alanda akışkanın üretilebilmesi ve deÄŸerlendirilmesi için projeye dayalı verilen izin belgesini,
p) Jeotermal alan: Yapılan bilimsel ve teknik çalışmalarla sınırları belirlenen ve üzerinde jeotermal kaynak veya jeotermal kaynakla birlikte doÄŸal mineralli suların bulunduÄŸu alanı,
r) Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya baÄŸlı olarak yerkabuÄŸu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiÅŸ madde ve gaz içerebilen, doÄŸal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuÄŸu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiÄŸi yerleri,
s) Jeotermal rezervuar: Sıcaklık ve jeokimyasal açıdan doÄŸal bir denge içinde bulunup bir bütünlük ifade eden, deÄŸiÅŸik ÅŸekillerde dışardan beslenen yarı açık veya kapalı sıcak su ve/veya buhar üretim ortamını,
ÅŸ) Jeotermal sistem: Jeotermal alan oluÅŸumunu saÄŸlayan; beslenme alanı, akışkan, ısı kaynağı, rezervuar ve/veya zonu, örtü kaya ve boÅŸalım alanının tümünü kapsayan, jeotermal kaynak ve/veya doÄŸal mineralli suların çıktığı ve/veya üretildiÄŸi, kendine özgü jeolojik yapısı, hidrojeolojik ve kimyasal özellikleri olan sistemi,
t) Kanun: 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununu,
u) Kaptaj: Akışkanın doÄŸal olarak ve/veya bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak rezervuardan yeryüzüne ulaÅŸmasından itibaren kirlenmesinin önlenerek ve korunarak daha saÄŸlıklı ÅŸekilde deÄŸerlendirilebilmesi için kullanım öncesi özel teknikle yapılan toplama havuzlarında, galeri ve/veya kuyularda biriktirilmesi iÅŸlemini,
ü) Kaynak: DoÄŸal yolla, sondaj veya kuyularla jeotermal akışkan veya doÄŸal mineralli su, gaz veya bunların birlikte elde edildiÄŸi yerleri,
v) Kira sözleÅŸmeleri: Ä°ÅŸletme ruhsatına dayalı kullanım alanlarıyla ilgili hakların, baÅŸkalarına kiralanmasını saÄŸlayan sözleÅŸmeleri,
y) Koruma alanı: Kaynak ve bunların baÄŸlı olduÄŸu jeotermal sistemin; bozulmasına, kirlenmesine ve sürdürülebilir özelliÄŸinin yitirilmesine neden olacak dış etkenlerden korumak amacıyla sahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı, iklim koÅŸulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu çevresindeki yerleÅŸim birimleri, endüstri tesisleri, çevrenin topografik yapısı gibi unsurlara baÄŸlı olarak belirlenmiÅŸ, önlemler alınması gereken, içerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime tâbi olduÄŸu ve gerektiÄŸinde yapılaÅŸma ve arazi kullanım faaliyetleri kısıtlanabilir alanları,
z) Koruma alanları etüt raporu: Kaynağın iÅŸletmeye alınmasından önce bu yönetmelikte belirtilen ilgili format ve kriterlere göre ilgili mühendisler tarafından yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan ve MTA’nın görüÅŸü alınarak Ä°dare tarafından onaylanan raporu,
aa) Kuyu başı donanımı: Üretim ve reenjeksiyon kuyularında akışkanın saÄŸlıklı ve çevreyi kirletmeyecek bir ÅŸekilde üretimini ve reenjeksiyonunu saÄŸlamak ve gerektiÄŸinde kuyuyu uygun ÅŸekilde kapatabilmek maksadıyla kullanılan borular, vanalar, adaptör ve spul hattı malzemeleri gibi ekipmanları,
bb) Kuyu içi logları: Kuyunun derinliÄŸi boyunca gözlemlenen litolojik deÄŸiÅŸimler, kayaç yoÄŸunluÄŸu, tabaka kalınlıkları, çatlaklı zonlar ve rezervuar zonlarda sıcaklık, gözeneklilik ve geçirgenlik, akışkana doygunluk, tuzluluk parametreleri, boru arkası çimento homojenliÄŸi ile kalınlığını ve kuyu çapındaki deÄŸiÅŸimler gibi özellikleri belirlemeye yönelik ölçümleri,
cc) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel MüdürlüÄŸünü,
çç) MÄ°GEM: Maden Ä°ÅŸleri Genel MüdürlüÄŸünü,
dd) Mücbir sebep: Sel, yangın, deprem, çökme, heyelan, savaÅŸ hali ile yönetmelikte belirtilen diÄŸer halleri,
ee) Proje: Kaynaktan yararlanmak amacıyla yapılacak çalışmaları düzenleyen, belirlenen usûl ve esaslara göre hazırlanan, arama ve iÅŸletme dönemindeki faaliyetlerin baÅŸlaması, geliÅŸimi ve bitirilmesi ile ilgili süreleri içeren, beyan niteliÄŸindeki metni,
ff) Reenjeksiyon: Üretilen jeotermal akışkanların kullanıldıktan sonra tamamının veya kalan kısmının yapay yöntemlerle üretildikleri jeolojik formasyonlara geri gönderilmesini/basılmasını,
gg) Ruhsat: Sınırları belirlenmiÅŸ bir alanda kaynak tespiti ve iÅŸletilmesi faaliyetlerinin yapılabilmesi için verilen izin belgesini,
ÄŸÄŸ) Ruhsat Dönemi: Alan, kuyu ve/veya doÄŸal çıkışa baÄŸlı olarak ruhsat süresince yapılan faaliyetleri,
hh) Sicil: Ä°dare tarafından kaynaÄŸa iliÅŸkin hak verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ipotek, sona ermesi ve terk edilmesi gibi hususları içeren kayıtları,
ıı) Sondaj: Jeotermal akışkanları aramak, üretmek, kullanım sonrası reenjekte etmek, rezervuarı gözlemlemek veya test etmek için bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak, gereken derinlik ve çapta yeryüzünden kaynaÄŸa doÄŸru jeolojik takip ile delik kazma ve açma iÅŸlemi ile jeotermal rezervuar oluÅŸturmak için akışkan enjekte etmek için kuyu açma iÅŸlemini,
ii) Teminat: Kaynağın deÄŸerlendirilmesine yönelik faaliyetlerde, kamu can ve mal saÄŸlığını etkileyecek durumların oluÅŸması ve ruhsat sahibi tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde kullanılmak üzere arama, iÅŸletme ve bloke alanları için nakdi para, banka ve özel finans teminat mektubu, Devlet bono ve tahvili olarak Ä°dareye verilen güvenceyi,
jj) Test: Rezervuarın üretimi, yönetimi ve izleme programını oluÅŸturmak için fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlemeye yönelik yürütülen çalışmaları,
kk) Üretim DeÄŸerleri: Üretim testleri sonucunda belirlenen kuyu dibi, kuyu başı, statik ve dinamik sıcaklık, basınç, debi gibi parametreleri
ifade eder.
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Ruhsatlar ve Ä°lgili Hükümler
Mülkiyet ve ruhsat
MADDE 5 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sular devletin hüküm ve tassarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tabi deÄŸildir. KaynaÄŸa iliÅŸkin herhangi bir faaliyetin yapılabilmesi için Kanuna göre ruhsat alınması zorunludur.
(2) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin haklar, medeni hakları kullanmaya ehil Türkiye Cumhuriyeti vatandaÅŸlarına, statüsünde jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sularla ilgili faaliyet yapabileceÄŸi hususu yer alan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuÅŸ tüzel kiÅŸiliÄŸi haiz ÅŸirketlere, kamu iktisadi teÅŸebbüsleri ile müesseselerine, baÄŸlı ortaklık ve iÅŸtiraklerine, diÄŸer kamu kurum kuruluÅŸ ve idarelerine, gerçek veya tüzel kiÅŸi adına verilir.
(3) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin haklar, miras yolu ile intikal eder. Bu haklar, bütün mirasçıların vekâletini havi bir vekâletname ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirasçılardan birine veya üçüncü bir ÅŸahsa devredilir. Mirasçıların ittifak edememeleri halinde mirasçılardan birinin müracaatı ile mahkeme mirasçılardan bu hakkın en ehil olana tahsisine veya bu da mümkün olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme usûlü ile halleder. EÄŸer dava söz konusu deÄŸil ise altı ay içerisinde intikal iÅŸlemleri tamamlanmayan ruhsatlar feshedilir.
Arama ruhsatı almak için müracaat esasları
MADDE 6 – (1) Arama ruhsatı müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve altı derecelik dilim esas alınarak yedi basamaklı koordinat sistemine göre yirmi noktayı ve beÅŸ bin hektarı geçmeyecek ÅŸekilde koordinatları belirtilerek hazırlanan, ekinde arama projesini içeren müracaat formu Ek-1 ile Ä°dareye yapılır.
(2) Arama ruhsatı almak için yapılan baÅŸvuru alanının birden fazla il sınırları içine tekabül etmesi durumunda, talep alanının daha büyük olduÄŸu il idaresine baÅŸvuru yapılır ve diÄŸer il veya iller idarelerine baÅŸvuruyu kabul eden Ä°dare tarafından bilgi verilerek o bölgeye baÅŸvuru kabul edilmemesi saÄŸlanır. Arama ve mevcut iÅŸletme ruhsatlı faaliyet alanlarında da aynı iÅŸlem yapılır. Müracaat edilen alanın koordinatları saat ibresi yönünde saÄŸa (y), yukarı (x) olarak belirtilir. Müracaatlar tek poligon üzerinden yapılır. Bu esaslara uygun ÅŸekilde yapılmayan müracaatlar kabul edilmez.
(3) Müracaatlarda öncelik hakkı esastır. Talep sahibinin Ä°dareye müracaatı esnasında müracaat tarihi, numarası, saati, dakikası, arama ruhsat müracaat formu Ek-1 üzerine kaydedilir. Müracaata esas olan bilgileri içeren belge, müracaat sahibine müracaat bitiminde verilir.
(4) Ancak aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması durumunda projeler Ä°darece incelenerek, en hızlı ve en fazla yatırımı öngören arama projesi tercih edilir ve ruhsatlandırma iÅŸlemi yapılır.
(5) Ä°dare müracaat alanı hakkında bilgileri en geç onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirir. MÄ°GEM tarafından arama ruhsatı talep edilen alan, mevcut haklar dikkate alınarak deÄŸerlendirilir, önceden ruhsata baÄŸlanmış kısımlar varsa, bloke alanı kısmı ile birlikte çıkarılarak geride kalan ve uygun olan alan için arama ruhsatı verilebileceÄŸi en geç onbeÅŸ gün içinde Ä°dareye bildirilir. Ä°dare MÄ°GEM tarafından aramalara açık olduÄŸu belirlenen alan için arama ruhsatı verilmesine iliÅŸkin kararını en geç onbeÅŸ gün içinde verir ve sonuç ile ilgili olarak müracaat sahibine yazılı tebligat yapılır.
Arama ruhsatına ilişkin belgeler ve ruhsatının verilmesi
MADDE 7 – (1) Müracaat sahibi, Ä°darenin tebligat tarihinden itibaren on beÅŸ gün içinde, gerçek kiÅŸiler için Ek-2, tüzel kiÅŸiler için Ek-3’de yer alan taahhütnameyi belgeleriyle birlikte Ä°dareye teslim etmek zorundadır. Belgelerin eksiksiz olarak Ä°dareye verilmesinden sonra Ä°darece en geç onbeÅŸ gün içinde Ek-4’e göre düzenlenmiÅŸ arama ruhsatı verilir.
(2) Arama ruhsatı Ä°darece sicile iÅŸlendiÄŸi tarihte yürürlüÄŸe girer ve bu tarihten itibaren arama ruhsat süresi üç yıldır. Arama ruhsatı verilen alan koordinatları ile birlikte MÄ°GEM’e en geç onbeÅŸ gün içinde bildirilir. Ruhsat verilen alan MÄ°GEM tarafından kayıtlara alınır. Arama ruhsatı sürecinde ilave etütlere ve süre uzatımına ihtiyaç duyulması halinde, ruhsat sahibi tarafından ruhsat süresi bitiminden önce revize proje ile arama ruhsatı süre uzatımı için Ä°dareye baÅŸvuru yapılır. Verilen revize projenin Ä°darece uygun bulunması halinde en geç bir ay içinde süre uzatım talebi sonuçlandırılarak, arama ruhsat süresi bir yıl uzatılır ve en geç onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir.
(3) Arama ruhsatı döneminde Ä°dareye bilgi verilmek koÅŸuluyla sadece test amaçlı üretim yapılabilir. Bu testler sırasında üretilecek akışkanın çevre mevzuatındaki kapasite ve limitleri aÅŸmaması gerekir. Test amaçlı üretim, dinamik sıcaklık, statik sıcaklık, dinamik basınç, statik basınç, su kaybı, basınç düÅŸümü, basınç yükselimi, injektivite testleri ile su kimyası, izotop hidrolojisi, inhibitör testleri, korozyon ve kabuklaÅŸma parametrelerinin belirlenmesi ve doygunluk indisi gibi hidrojeokimyasal çalışmalar yapılabilir.
(4) Bu çalışmaların sonucuna göre ruhsat sahibi tarafından bloke alan talep edilmesi halinde Ä°dare’ye baÅŸvuruda bulunulur. Bu alan, gerekli tüm masrafları ruhsat sahibi tarafından karşılanmak üzere MTA tarafından belirlenerek ruhsat sahibine ve Ä°dareye bildirilir. Belirlenen bloke alan diÄŸer talep sahiplerine kapatılır.
Arama faaliyetleri ve faaliyet raporları
MADDE 8 – (1) Arama ruhsat sahibince arama faaliyet döneminde ruhsat alanında;
a) Ruhsat alanı ve mücaviri ile ilgili önceden yapılmış çalışmalara yönelik literatür çalışması,
b) Jeolojik prospeksiyon,
c) 1/25 000 ölçekli jeoloji haritası yapımı veya temini ile birlikte gerek duyulması halinde daha büyük uygun ölçekli jeoloji haritası,
ç) Jeotermal jeolojisi çalışması, jeolojik kesitler, jeofizik araÅŸtırmalar, hidrojeokimyasal çalışmalar; jeoloji mühendisinin nezaretinde açılan sondajlı arama çalışmaları,
yapılabilir.
(2) Bu çalışmalar sonucu,
a) Kuyu içi logları; sıcaklık, elektrik-SP, sonik, gama-ray, nötron, yoÄŸunluk, kaliper, çimento logu,
b) KesinleÅŸmiÅŸ litolojik log ve kuyu donanımı, iÅŸletmeye esas olacak kuyu debisi ile rezervuara iliÅŸkin; dinamik sıcaklık, statik sıcaklık, dinamik basınç, statik basınç, su kaybı, basınç düÅŸüm, basınç yükselim, injektivite v.b. bilgileri içeren raporlar,
düzenlenir.
(3) Arama faaliyet raporu, ruhsatın verildiÄŸi yılı takip eden yılın Mart ayında baÅŸlamak üzere her yıl Mart ayı içerisinde jeoloji mühendisi ile birlikte faaliyetin niteliÄŸine göre diÄŸer ilgili mühendis veya mühendisler tarafından hazırlanarak Ä°dareye verilir ve Ä°dare tarafından bir nüshası MTA’ya gönderilir. Faaliyet raporu, hazırlayan jeoloji mühendisi ve ilgili mühendisler ile ruhsat sahibi veya kanunî vekili tarafından imzalanır.
(4) Arama faaliyet raporlarında; yukarıda sayılan faaliyetlerden o döneme ait yapılmış çalışmalardan elde edilen bulgular ve bunların sonuçları yer alır.
İşletme ruhsatı
MADDE 9 – (1) Ä°ÅŸletme faaliyetleri; akışkanın üretimi, kullanım alanları, enjeksiyon, reenjeksiyon, deÅŸarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmaları, testler ve kullanım alanları ile bunlarla ilgili tesisleri kapsar.
(2) Ä°ÅŸletme ruhsatı için arama ruhsat sahibi, arama ruhsat süresi son günü akÅŸamına kadar Ek-5 de yer alan formata uygun olarak hazırlanmış baÅŸvuru formu, konusu ile ilgili bir mühendis tarafından imzalanmış iÅŸletme projesi, varsa koordinatları belirtilmiÅŸ bloke alan ve iÅŸletme ruhsatı harcı ile birlikte Ä°dareye baÅŸvurur. Varsa eksiklikler, Ä°darece en geç bir ay içerisinde ruhsat sahibine bildirilir ve bildirim tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ruhsat harcı ve teminatı dahil eksikler tamamlanır. Ä°ÅŸletme ruhsat müracaatları ile eksiklikleri tamamlattırılan müracaatlar Ä°dare tarafından en geç bir ay içerisinde sonuçlandırılarak Ek-6 daki forma göre düzenlenmiÅŸ iÅŸletme ruhsatı verilir. Eksiklerini verilen süre içinde tamamlamayanların iÅŸletme ruhsatı talepleri reddedilerek mevcut teminatları irat kaydedilir. Ä°darece verilen iÅŸletme ruhsatları, koordinatları ile birlikte onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir.
(3) Ä°ÅŸletme ruhsatı alındıktan sonra, ruhsat sahibince Çevresel Etki DeÄŸerlendirmesi olumlu kararı veya Çevresel Etki DeÄŸerlendirilmesi Gerekli DeÄŸildir karar belgesi alınarak, ruhsat alanı ve faaliyete iliÅŸkin diÄŸer meri mevzuattan kaynaklanan gerekli izinlerin alınması için ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluÅŸları nezdinde en geç üç ay içinde giriÅŸimde bulunulması zorunludur. Çevresel Etki DeÄŸerlendirmesi iÅŸlemleri tamamlanmadan ve gerekli izinler alınmadan iÅŸletme faaliyetlerine baÅŸlanmaz. Gerekli olan iÅŸlem ve izinler için; Ä°dare, ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluÅŸlarının yapacağı mahallindeki tetkiklere yönelik maddi yükümlülükler ruhsat sahibi tarafından karşılanır. Gerekli izinlerin iki yılda alınamaması durumunda ruhsat iptal edilerek teminatı iade edilir.
(4) Ä°ÅŸletme ruhsatı Ä°dare tarafından sicile iÅŸlendiÄŸi tarihte yürürlüÄŸe girer. Bu tarihten itibaren ruhsat süresi otuz yıldır. Süre uzatımları talep edilmesi halinde onar yıllık dönemler halinde yapılır. Ä°ÅŸletme ruhsat süresinin son günü akÅŸamına kadar ruhsat sahibinin projesi ile birlikte süre uzatma talebinde bulunması halinde; iÅŸletme ruhsatı en geç bir ay içinde on yıl süre ile uzatılır. Süre uzatımları Ä°dare tarafından en geç onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir.
(5) Ä°ÅŸletme ruhsat sahibi, projesinde belirtilen termin planına göre akışkanı iÅŸletmeye almak zorundadır. Termin planında belirtilen süre içinde akışkan iÅŸletmeye alınamaz ise sebepleri ile birlikte Ä°dareye ek süre talebinde bulunulur. Ä°darece, ek süre talebi incelenerek en fazla üç ay ek süre verilir. Bu sürede de iÅŸletme baÅŸlatılamaz ise teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
(6) Ä°ÅŸletme ruhsat sahibi, iÅŸletme projesinde belirtmiÅŸ olduÄŸu faaliyetler dışında Ä°dareden izin almadan proje deÄŸiÅŸiklikleri ve revizyonlar yapamaz, projede yer alan her hangi bir kuyu lokasyonunun deÄŸiÅŸtirilmesi, kuyu sayısının ve kapasitesinin artırılması, gradyan, enjeksiyon, reenjeksiyon, üretim ve diÄŸer amaçlara yönelik sondaj faaliyetlerinde bulunamaz. Ancak, kuyu tamir, bakım ve temizleme iÅŸlemleri yapıldıktan sonra Ä°dareye bildirilir. Ä°dareden izin alınmadan yapılan iÅŸlem ve faaliyetlerin tespiti halinde, teminat irat kaydedilerek faaliyetler durdurulur. Ä°rat kaydedilen teminatın üç katı tutarındaki yeni teminat üç ay içinde yatırılmaz ise ruhsat iptal edilir. Yeni teminatın belirtilen süre içerisinde yatırılması ve yapılmış olan faaliyetlerin uygun bulunması ve revize proje ile kayıtlara alınması veya yapılmış iÅŸlemlerin düzeltilmesi ve oluÅŸan zararın tazmin edilmesi halinde faaliyetlere izin verilir. Ä°zinsiz yapılan iÅŸlemlerin uygunluÄŸu veya düzeltilmesi konularında Ä°darece gerek görülen hallerede, bedeli idare tarafından ödenmek kaydı ile Ä°dare konu hakkında MTA’dan deÄŸerlendirme isteyebilir ve deÄŸerlendirme sonucuna göre Ä°dare kararını verir. Aynı fiilin tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
(7) DoÄŸal çıkış halindeki jeotermal kaynaklar, doÄŸal mineralli sular ve jeotermal kökenli gazlar için, gerekli kaptajı yapılarak Ä°dareye doÄŸrudan iÅŸletme ruhsatı talebinde bulunulabilir. Bu taleplerde, MÄ°GEM’ in kaynağın bulunduÄŸu saha ile ilgili ruhsat ve hakların çakışması açısından deÄŸerlendirmesi bir ay içinde tamamlandıktan sonra bu Kanun hükümlerine göre Ä°darece doÄŸrudan iÅŸletme ruhsatı en geç bir ay içinde verilerek MÄ°GEM’ e onbeÅŸ gün içerisinde bildirilir.
(8) Ä°ÅŸletme ruhsat sahibi iÅŸletme ruhsatı alındıktan sonra akışkanı üretime almadan önce kaynak koruma alanı etüdünü yaptırır. Ruhsat sahibi tarafından kaynak koruma alanı etüdü yaptırılmadan kaynağın iÅŸletmeye alınması durumunda faaliyetler durdurularak teminat irat kaydedilir ve altı ay içinde kaynak koruma alanı etüdünün yaptırılması ve eski teminatın üç katının yatırılması saÄŸlanır. Yeni teminatın yatırılmadığı ve koruma alanı etüdü yaptırılmadığı sürece faaliyeti durdurma kararı kaldırılmaz.
Teknik sorumluluk ve faaliyet raporları
MADDE 10 – (1) Arama ve iÅŸletme ruhsatı süresince projede belirtilen faaliyetlerin tümü jeoloji mühendisi veya faaliyetin niteliÄŸine göre diÄŸer ilgili mühendislerden bir mühendisin teknik sorumluluÄŸunda yürütülür. Teknik sorumlu olmaksızın hiç bir faaliyette bulunulamaz. Bulunulması halinde ruhsat teminatı irat kaydedilir ve faaliyetler durdurulur. Durdurulan faaliyetler teknik sorumlu atanmadığı sürece devam ettirilemez.
(2) Teknik sorumlu; jeotermal sistem, jeotermal rezervuar ile kaynağın aranması, araÅŸtırılması, geliÅŸtirilmesi, korunması, sürdürülebilirliÄŸinin saÄŸlanması ve buna yönelik testlerin yapılması, akışkanın emniyetli verimi göz önüne alınarak üretimi, enjeksiyonu, reenjeksiyonu, deÅŸarjı gibi faaliyetlerin gerçekleÅŸtirilmesinde bilimsel ve teknik esaslara baÄŸlı kalarak görev ve sorumluluklarını yerine getirir.
(3) DoÄŸal mineralli su iÅŸletme tesislerinde ilgili mühendislik fakültesi mezunu olan kiÅŸiler teknik sorumlu olarak atanabilir.
(4) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanarak imzalanan yıllık arama ve iÅŸletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibi tarafından iki nüsha halinde takip eden yılın en geç Mart ayı sonuna kadar Ä°dareye verilmesi zorunludur. Bu raporların bir nüshası Ä°dare tarafından MTA’ ya gönderilir.
(5) Arama ve iÅŸletme faaliyet raporlarının süresi içerisinde Ä°dareye verilmemesi halinde teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek süre verilir ve teminat iki ay içerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu süre sonunda arama faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MÄ°GEM’e bildirilir.
Mücbir sebeplerle geçici tatil
MADDE 11 – (1) Sel baskını, deprem, çökme, heyelan, çığ, yangın, grizu patlaması gibi doÄŸal afetler ile savaÅŸ hali gibi olumsuz hallerin ortaya çıkması durumunda, ruhsat sahibi Ä°dareye müracaat ederek, gerekçe ve süre belirtmek ÅŸartıyla on gün içerisinde mücbir sebepten dolayı geçecek sürenin ruhsat süresine eklenmesini ve bu sürede yükümlülüklerinin askıya alınmasını talep eder. Yapılan inceleme ve/veya deÄŸerlendirme neticesinde taleple ilgili karar, ruhsat sahibine en geç onbeÅŸ iÅŸ günü içinde bildirilir. Ä°dare taleple ilgili kararını, onbeÅŸ iÅŸ günü içinde ruhsat sahibine bildirmediÄŸi takdirde geçici tatil talebi olumlu olarak nitelendirilir. Talebin kabul edilmesi durumunda Ä°dareye yapılan müracaat tarihi geçici tatilin baÅŸlama tarihi olarak kabul edilir.
(2) Jeotermal rezervuar, jeotermal alan, mücaviri ve civarında yürütülen patlatma, ulaşım, alt yapı, enerji güzergâh faaliyeti, sondaj, madencilik gibi faaliyetler sonucunda meydana gelen; çökme, kayma, kaynağın kesilmesi, üretim ve/veya sıcaklıkta azalma, üretimde ve sıcaklıkta sistemin kapasitesini geçen artış gibi fiziksel olumsuzluklar ile insan saÄŸlığını ve sistemi olumsuz etkileyen organik ve inorganik kirlilik gibi kimyasal olumsuzluklar beklenmeyen hal olarak kabul edilir. Bu gibi durumlarda da mücbir sebeple ilgili hükümler uygulanır.
(3) Ruhsat sahibi, mücbir sebep ve/veya beklenmeyen hallerin ortadan kalkmasından itibaren en geç üç ay içinde faaliyete geçmek zorundadır. Bu süre içinde faaliyete geçilmemesi durumunda, teminatı irat kaydedilerek teminatın tamamlatılması istenir ve faaliyete geçilmesi için üç ay ek süre verilir. Bu ek süre sonunda da teminat tamamlanmaz ve faaliyete geçilmez ise Ä°dare tarafından ruhsat iptal edilerek onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir ve bu YönetmeliÄŸin 17 nci maddesi hükümleri uygulanır.
Faaliyetlerin denetlenmesi
MADDE 12 – (1) Faaliyetlere yönelik denetimler her yıl Ä°dare tarafından yapılır. Ä°darece talep edilmesi halinde MTA tarafından da denetim yapılır. Yapılan denetimlerde, faaliyetlerin onaylanmış Koruma Alanları Etüt Raporunda öngörülen tedbirlere uygun yürütülmediÄŸinin tespiti halinde, faaliyetler Ä°darece durdurulur ve ruhsat sahibi tarafından alınması gereken tedbirler ve yapılması gerekenler gerekçeleri ile birlikte Ä°dare tarafından ruhsat sahibine bir ay içinde bildirilir. Bu tedbirlerin alınması için ruhsat sahibine uygun süre verilir. Alınacak tedbirin mahiyetine göre bu süre en fazla bir yıl olabilir. Verilen sürenin sonunda öngörülen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilerek, en geç onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir.
(2) Denetimler, denetlenen faaliyetin mahiyeti ve özelliÄŸine göre ilgili mühendis veya mühendisler, mali uzman ile hukukçudan oluÅŸturulacak en az üç kiÅŸilik bir heyet tarafından yapılır.
(3) Denetimler aÅŸağıda belirtilen ilkeler dikkate alınarak yürütülür.
a) Denetimlerde;
1) Proje termin planında belirtilen ve gerçekleÅŸtirilen faaliyetlerin projeye uygunluÄŸu,
2) Jeotermal sistemin ve çevrenin korunması ile ilgili tedbirlerin alınıp alınmadığı,
3) Reenjeksiyon ve deÅŸarjın teknik kurallarına ve çevre mevzuatına uygunluÄŸu,
4) Faaliyet için alınması gereken izinlerin; ilgili bakanlık, kurum ve kuruluÅŸlardan süresi içinde alınıp alınmadığı,
5) Ä°ÅŸletme faaliyetlerinin koruma alanı etüt raporuna uygunluÄŸu,
6) Üretim faaliyetlerinin, üretim deÄŸerlerine yaptığı etkilerin sürekli olarak izlenip izlenmediÄŸi,
konularına yer verilir.
(4) Denetim esnasında, çevrenin kirlenmesi, kaynağın israf edilmesi ile can ve mal emniyeti gibi aciliyet gerektiren durumların tespiti halinde ara rapor verilerek Ä°dareden ruhsat sahibi nezdinde gerekli tedbirlerin alınmasını saÄŸlaması istenir. Raporun bir nüshası ruhsat sahibine verilir.
(5) Faaliyetlere yönelik Ä°darenin talebi doÄŸrultusunda MTA’ ya yaptırılacak denetim için ruhsat sahibi tarafından MTA’ ya bin Türk Lirası ödenir. Bu miktar, MTA tarafından her yıl üretici fiyat endeksine göre arttırılır.
Görevlendirme giderlerinin karşılanması
MADDE 13 – (1) Memuriyet mahalli dışında MTA tarafından görevlendirilen konu ile ilgili personel ve yardımcı personele 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile iliÅŸkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245 sayılı Harcırah Kanunu genel hükümlerine göre harcırah ödenir bu madde kapsamında ödenen gündelik tutarında herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.
(2) MTA tarafından yapılacak inceleme ve denetimler için gerekli görülmesi halinde, diÄŸer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluÅŸlarının da katılımı istenebilir. Bu ÅŸekilde yapılan görevlendirmelerde de personelin günlük harcırah miktarı yukarıdaki hükümlere göre belirlenir.
Devir
MADDE 14 – (1) Arama ve iÅŸletme ruhsatları, hukuki bir sakınca olmadığının belirlenmesi durumunda 5 inci maddede belirtilen ÅŸartları haiz gerçek veya tüzel kiÅŸilere devredilebilir.
(2) Ruhsat sahibi, ruhsatını devretmek istediÄŸi gerçek veya tüzel kiÅŸiye ait bilgi ve belgeleri Ä°dareye yazılı olarak bildirir. Ä°dare bildirim tarihinden itibaren onbeÅŸ gün içerisinde devir iÅŸlemlerinin 5 inci maddeye uygunluÄŸu açısından deÄŸerlendirerek sonucunu ruhsat sahibine bildirir. Ek-7’de belirtilen ruhsat devir formuna göre hazırlanmış belge, Ä°darede görevli yetkilinin huzurunda karşılıklı olarak imzalanarak devir iÅŸlemi tamamlanmış olur.
(3) Ä°dare tarafından kaynaÄŸa iliÅŸkin hak verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ip ve bu sürede yükümlülüklerinin askıya alınmasını talep eder. Yapılan inceleme ve/veya deÄŸerlendirme neticesinde taleple ilgili karar, ruhsat sahibine en geç onbeÅŸ iÅŸ günü içinde bildirilir. Ä°dare taleple ilgili kararını, onbeÅŸ iÅŸ günü içinde ruhsat sahibine bildirmediÄŸi takdirde geçici tatil talebi olumlu olarak nitelendirilir. Talebin kabul edilmesi durumunda Ä°dareye yapılan müracaat tarihi geçici tatilin baÅŸlama tarihi olarak kabul edilir.
(2) Jeotermal rezervuar, jeotermal alan, mücaviri ve civarında yürütülen patlatma, ulaşım, alt yapı, enerji güzergâh faaliyeti, sondaj, madencilik gibi faaliyetler sonucunda meydana gelen; çökme, kayma, kaynağın kesilmesi, üretim ve/veya sıcaklıkta azalma, üretimde ve sıcaklıkta sistemin kapasitesini geçen artış gibi fiziksel olumsuzluklar ile insan saÄŸlığını ve sistemi olumsuz etkileyen organik ve inorganik kirlilik gibi kimyasal olumsuzluklar beklenmeyen hal olarak kabul edilir. Bu gibi durumlarda da mücbir sebeple ilgili hükümler uygulanır.
(3) Ruhsat sahibi, mücbir sebep ve/veya beklenmeyen hallerin ortadan kalkmasından itibaren en geç üç ay içinde faaliyete geçmek zorundadır. Bu süre içinde faaliyete geçilmemesi durumunda, teminatı irat kaydedilerek teminatın tamamlatılması istenir ve faaliyete geçilmesi için üç ay ek süre verilir. Bu ek süre sonunda da teminat tamamlanmaz ve faaliyete geçilmez ise Ä°dare tarafından ruhsat iptal edilerek onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir ve bu YönetmeliÄŸin 17 nci maddesi hükümleri uygulanır.
Faaliyetlerin denetlenmesi
MADDE 12 – (1) Faaliyetlere yönelik denetimler her yıl Ä°dare tarafından yapılır. Ä°darece talep edilmesi halinde MTA tarafından da denetim yapılır. Yapılan denetimlerde, faaliyetlerin onaylanmış Koruma Alanları Etüt Raporunda öngörülen tedbirlere uygun yürütülmediÄŸinin tespiti halinde, faaliyetler Ä°darece durdurulur ve ruhsat sahibi tarafından alınması gereken tedbirler ve yapılması gerekenler gerekçeleri ile birlikte Ä°dare tarafından ruhsat sahibine bir ay içinde bildirilir. Bu tedbirlerin alınması için ruhsat sahibine uygun süre verilir. Alınacak tedbirin mahiyetine göre bu süre en fazla bir yıl olabilir. Verilen sürenin sonunda öngörülen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilerek, en geç onbeÅŸ gün içinde MÄ°GEM’e bildirilir.
(2) Denetimler, denetlenen faaliyetin mahiyeti ve özelliÄŸine göre ilgili mühendis veya mühendisler, mali uzman ile hukukçudan oluÅŸturulacak en az üç kiÅŸilik bir heyet tarafından yapılır.
(3) Denetimler aÅŸağıda belirtilen ilkeler dikkate alınarak yürütülür.
a) Denetimlerde;
1) Proje termin planında belirtilen ve gerçekleÅŸtirilen faaliyetlerin projeye uygunluÄŸu,
2) Jeotermal sistemin ve çevrenin korunması ile ilgili tedbirlerin alınıp alınmadığı,
3) Reenjeksiyon ve deÅŸarjın teknik kurallarına ve çevre mevzuatına uygunluÄŸu,
4) Faaliyet için alınması gereken izinlerin; ilgili bakanlık, kurum ve kuruluÅŸlardan süresi içinde alınıp alınmadığı,
5) Ä°ÅŸletme faaliyetlerinin koruma alanı etüt raporuna uygunluÄŸu,
6) Üretim faaliyetlerinin, üretim deÄŸerlerine yaptığı etkilerin sürekli olarak izlenip izlenmediÄŸi,
konularına yer verilir.
(4) Denetim esnasında, çevrenin kirlenmesi, kaynağın israf edilmesi ile can ve mal emniyeti gibi aciliyet gerektiren durumların tespiti halinde ara rapor verilerek Ä°dareden ruhsat sahibi nezdinde gerekli tedbirlerin alınmasını saÄŸlaması istenir. Raporun bir nüshası ruhsat sahibine verilir.
(5) Faaliyetlere yönelik Ä°darenin talebi doÄŸrultusunda MTA’ ya yaptırılacak denetim için ruhsat sahibi tarafından MTA’ ya bin Türk Lirası ödenir. Bu miktar, MTA tarafından her yıl üretici fiyat endeksine göre arttırılır.
Görevlendirme giderlerinin karşılanması
MADDE 13 – (1) Memuriyet mahalli dışında MTA tarafından görevlendirilen konu ile ilgili personel ve yardımcı personele 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile iliÅŸkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245 sayılı Harcırah Kanunu genel hükümlerine göre harcırah ödenir bu madde kapsamında ödenen gündelik tutarında herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.
(2) MTA tarafından yapılacak inceleme ve denetimler için gerekli görülmesi halinde, diÄŸer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluÅŸlarının da katılımı istenebilir. Bu ÅŸekilde yapılan görevlendirmelerde de personelin günlük harcırah miktarı yukarıdaki hükümlere göre belirlenir.
Devir
MADDE 14 – (1) Arama ve iÅŸletme ruhsatları, hukuki bir sakınca olmadığının belirlenmesi durumunda 5 inci maddede belirtilen ÅŸartları haiz gerçek veya tüzel kiÅŸilere devredilebilir.
(2) Ruhsat sahibi, ruhsatını devretmek istediÄŸi gerçek veya tüzel kiÅŸiye ait bilgi ve belgeleri Ä°dareye yazılı olarak bildirir. Ä°dare bildirim tarihinden itibaren onbeÅŸ gün içerisinde devir iÅŸlemlerinin 5 inci maddeye uygunluÄŸu açısından deÄŸerlendirerek sonucunu ruhsat sahibine bildirir. Ek-7’de belirtilen ruhsat devir formuna göre hazırlanmış belge, Ä°darede görevli yetkilinin huzurunda karşılıklı olarak imzalanarak devir iÅŸlemi tamamlanmış olur.
(3) Ä°dare tarafından kaynaÄŸa iliÅŸkin hak verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ipotek ve sona erme hususlarını içeren sicil tutulur. Haklar, sicile iÅŸlendiÄŸi tarihte yürürlüÄŸe girerek hüküm ve sonuç doÄŸurur.
Ä°ntikal
MADDE 15 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin hak ve yükümlülükler miras yolu ile bir bütün olarak intikal eder, bu haklar mirasçıların rızası olsa da bölünemez. Mirasçıların ilk altı ay içinde, intikal eden haklarını bir bütün olarak kullanmaları ve bu hakkı 5 inci maddesinde tanımlanan haklara haiz gerçek ya da tüzel kiÅŸiye devir etmek üzere Ä°dareye müracaat etmeleri zorunludur. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir.
(2) Mirasçıların anlaÅŸamamaları halinde içlerinden birinin mahkemeye müracaat etmesi ve ruhsat ile ilgili konunun yargıya intikal ettiÄŸini gösterir bir belge ve veraset ilamı ile birlikte Ä°dareye müracaat etmesi durumunda mahkeme sonucu beklenir.
(3) Mahkeme sonucunda ruhsatın satışına karar verilmesi halinde ruhsat, Ä°dare tarafından ihale edilir. Bu ihale sonucu elde edilen gelirden yapılan masraflar düÅŸüldükten sonra kalan miktar mirasçılara verilir.
(4) Davanın verilen altı aylık yasal süreden sonra kesinleÅŸmesi halinde, mahkemenin ruhsat hakkını verdiÄŸi kiÅŸinin mahkeme kararı ile birlikte iki ay içinde intikal için gerekli belgelerle Ä°dareye müracaat etmesi zorunludur. Aksi halde ruhsat iptal edilerek mirasçının Kanundan doÄŸan tüm hakları sona erer.
(5) Ruhsat sahibinin ölüm tarihinden itibaren altı ay içerisinde Ä°dareye intikal iÅŸlemleri için müracaat edilmediÄŸi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ä°ntikal talebinin ruhsat süresi içinde yapılması zorunludur. Ancak ölüm tarihinin ruhsat süresinin son iki ayı içinde olması durumunda, Kanun ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ruhsat süresi sonundan itibaren iki ay ek süre verilir.
(6) Ruhsat sahibinin vefatı ile intikal iÅŸlemi tamamlanıncaya kadar geçen sürede ruhsattan doÄŸan hak ve yükümlülüklerden mirasçılar sorumludur.
(7) Devir ve intikal belgeleri ile gerekli harç ve teminat makbuzlarının Ä°dareye verilmesini takiben intikal iÅŸlemleri yürütülür.
Sicil
MADDE 16 – (1) Sicile, altı derecelik dilim esasına göre belirlenmiÅŸ ruhsatın koordinatları, doÄŸal çıkış ve kuyuların koordinatları, üretim deÄŸerleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir, ipoteÄŸe iliÅŸkin bilgiler, akışkanın kullanımına iliÅŸkin kira, devir, verilmiÅŸ kullanım hakkı vb. bilgiler ile ilgili sözleÅŸme ve protokoller, rüsum ve temettü hisse devirleri, iÅŸletme imtiyazı ile hakların sona ermesi iÅŸlenir.
&p; (3) Ä°dare tarafından kaynaÄŸa iliÅŸkin hak verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ipotek ve sona erme hususlarını içeren sicil tutulur. Haklar, sicile iÅŸlendiÄŸi tarihte yürürlüÄŸe girerek hüküm ve sonuç doÄŸurur.
Ä°ntikal
MADDE 15 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doÄŸal mineralli sulara iliÅŸkin hak ve yükümlülükler miras yolu ile bir bütün olarak intikal eder, bu haklar mirasçıların rızası olsa da bölünemez. Mirasçıların ilk altı ay içinde, intikal eden haklarını bir bütün olarak kullanmaları ve bu hakkı 5 inci maddesinde tanımlanan haklara haiz gerçek ya da tüzel kiÅŸiye devir etmek üzere Ä°dareye müracaat etmeleri zorunludur. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir.
(2) Mirasçıların anlaÅŸamamaları halinde içlerinden birinin mahkemeye müracaat etmesi ve ruhsat ile ilgili konunun yargıya intikal ettiÄŸini gösterir bir belge ve veraset ilamı ile birlikte Ä°dareye müracaat etmesi durumunda mahkeme sonucu beklenir.
(3) Mahkeme sonucunda ruhsatın satışına karar verilmesi halinde ruhsat, Ä°dare tarafından ihale edilir. Bu ihale sonucu elde edilen gelirden yapılan masraflar düÅŸüldükten sonra kalan miktar mirasçılara verilir.
(4) Davanın verilen altı aylık yasal süreden sonra kesinleÅŸmesi halinde, mahkemenin ruhsat hakkını verdiÄŸi kiÅŸinin mahkeme kararı ile birlikte iki ay içinde intikal için gerekli belgelerle Ä°dareye müracaat etmesi zorunludur. Aksi halde ruhsat iptal edilerek mirasçının Kanundan doÄŸan tüm hakları sona erer.
(5) Ruhsat sahibinin ölüm tarihinden itibaren altı ay içerisinde Ä°dareye intikal iÅŸlemleri için müracaat edilmediÄŸi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ä°ntikal talebinin ruhsat süresi içinde yapılması zorunludur. Ancak ölüm tarihinin ruhsat süresinin son iki ayı içinde olması durumunda, Kanun ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ruhsat süresi sonundan itibaren iki ay ek süre verilir.
(6) Ruhsat sahibinin vefatı ile intikal iÅŸlemi tamamlanıncaya kadar geçen sürede ruhsattan doÄŸan hak ve yükümlülüklerden mirasçılar sorumludur.
(7) Devir ve intikal belgeleri ile gerekli harç ve teminat makbuzlarının Ä°dareye verilmesini takiben intikal iÅŸlemleri yürütülür.
Sicil
MADDE 16 – (1) Sicile, altı derecelik dilim esasına göre belirlenmiÅŸ ruhsatın koordinatları, doÄŸal çıkış ve kuyuların koordinatları, üretim deÄŸerleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir, ipoteÄŸe iliÅŸkin bilgiler, akışkanın kullanımına iliÅŸkin kira, devir, verilmiÅŸ kullanım hakkı vb. bilgiler ile ilgili sözleÅŸme ve protokoller, rüsum ve temettü hisse devirleri, iÅŸletme imtiyazı ile hakların sona ermesi iÅŸlenir.
(2) Ä°lgililer, sicil kayıtları ile ilgili bilgileri Ä°darenin sicil memurlarından biri huzurunda gösterilmesini isteyebilir. Sicil alenidir ve kaynak sicilindeki kayıtlar herkese açık olup bilinmediÄŸi iddia edilemez.
(3) Haklara iliÅŸkin olarak yapılan sözleÅŸmeler, Ä°darece sicile iÅŸlenmedikçe üçüncü kiÅŸilere karşı ileri sürülemez.
(4) Kaynak sicilini; ruhsat sahibi, ruhsat sahibinin vekili ve devir talebi söz konusu olduÄŸunda devir alacak gerçek ve tüzel kiÅŸiler ilgili memurun nezaretinde görebilir.
(5) Ruhsatın devri halinde sicil kayıtları, ruhsatı yeni devir alan gerçek veya tüzel kiÅŸi adına yeniden düzenlenir.
(6) Arama ruhsatı için aÅŸağıdaki hususlar sicile iÅŸlenir;
a) Ruhsat numarası,
b) Ruhsatın yürürlük tarihi,
c) Ruhsat sahibi gerçek kiÅŸi ise; adı, soyadı ve TC kimlik numarası,
ç) Tüzel kiÅŸiler için ruhsat sahibinin adı, vergi dairesi ve numarası,
d) Ruhsatın bulunduÄŸu 1/25.000 lik pafta, alan ve/veya doÄŸal çıkış, kuyu koordinatları,
e) Kaynağın cinsi; jeotermal kaynak, doÄŸal mineralli su, jeotermal kökenli gaz/doÄŸal karbondioksit gibi,
f) Devir ve intikal bilgileri,
g) Haciz, rehin, ihtiyati tedbir ve ipotek bilgileri,
ÄŸ) Ruhsatla ilgili uygulanmış hak düÅŸürücü madde cezaları,
h) Ruhsatın kanunen sona erme durumları ve sebepleri,
(7) İşletme ruhsatları sicil kayıtlarında aşağıdaki hususlar işlenir.
a) Ruhsat numarası,
b) Ruhsatın bulunduğu 1/25.000 lik pafta ve alanının hektar olarak miktarı,
c) Ruhsatın yürürlük tarihi,
ç) Ruhsat sahibi gerçek kiÅŸi ise; adı, soyadı ve TC kimlik numarası,
d) Tüzel kiÅŸiler için ruhsat sahibinin adı, vergi dairesi ve numarası,
e) Ä°ÅŸletme ruhsatının cinsi; jeotermal kaynak, doÄŸal mineralli su ve jeotermal kökenli gaz,
f) Ruhsatın 6 derecelik dilim esasına göre koordinat deÄŸerleri,
g) Akışkanın çıkış ÅŸekli; sondaj veya doÄŸal ve bunların 6 derecelik dilim esasına göre koordinatı,
ÄŸ) Sondaj ve/veya doÄŸal çıkışın adı,
h) Jeotermal kaynağın/doğal mineralli suyun sıcaklığı, debisi,
ı) Jeotermal kökenli gaz ise adı ve metreküpü/tonu,
i) Devir ve intikal bilgileri,
j) Haciz, rehin, ihtiyati tedbir ve ipotek bilgileri,
k) Ruhsat birleştirme veya sınır değiştirme işlemleri ve koordinat değerleriyle ilgili bilgiler,
l) Ruhsatın kanunen sona erme durumları ve sebepleri,
m) Ruhsat alanına ve ruhsatın konumuna özel yukarıda belirtilen bilgilerin dışında varsa diÄŸer mevzuata göre ruhsatlarla olan durumu ile ilgili bilgiler.
Ä°hale
MADDE 17 – (1) Herhangi bir sebeple hükümden düÅŸmüÅŸ, terk edilmiÅŸ veya taksir edilmiÅŸ, arama ve iÅŸletme ruhsatları, Ä°dare tarafından en geç altı ay içinde ihale yoluyla arama ve iÅŸletmeye açılır. Ä°dare tarafından gerçekleÅŸtirilecek ihalelere iliÅŸkin ilanlar Resmî Gazete’de yayınlanır. Ä°hale ilan süresi içerisinde ihaleye müracaat olmaması halinde arama ve iÅŸletme ruhsat alanları baÅŸka bir iÅŸleme gerek kalmaksızın aramalara açık hale gelir. Bu durum MÄ°GEM’ e onbeÅŸ gün içerisinde bildirilir.
Harç
MADDE 18 – (1) Ruhsatların verilmesi için harç ve teminatın yatırılması zorunludur. Harç ve teminat ödenmediÄŸi takdirde ruhsat talebi ve projeler uygun olsa bile ruhsat verilmez.
(2) Jeotermal kaynaklar için 1000 Türk lirası, doÄŸal mineralli sular için 500 Türk lirası arama ruhsat harcı alınır.
(3) Jeotermal kaynaklar için 4000 Türk lirası, doÄŸal mineralli sular için 2000 Türk lirası iÅŸletme ruhsat harcı alınır. Bu miktarlar YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi yıl için geçerli olup, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden deÄŸerleme oranında artırılarak uygulanır.
Teminat
MADDE 19 – (1) Arama ve iÅŸletme ruhsatlarının alanlarına baÄŸlı olarak hektar başına ruhsat harcının yüzde biri tutarında teminatı Ä°darece alınır. Teminat miktarı 15000 Türk Lirasından az olamaz.
(2) MTA adına tescilli olup arama ruhsatına baÄŸlanan jeotermal alanların içerisinde; gerçek veya tüzel kiÅŸiler adına Kanuna göre intibakı yapılmış hakların bulunmasından dolayı hukuki ve teknik nedenlerle MTA tarafından Kanunun Geçici 3 üncü Maddesi kapsamında ihale edilememesi durumunda, bu alana ait teminatlar MTA adına intibak yapılan alanın hektarı bazında hesaplanır ve hesaplanan bu miktar alanda faaliyette bulunan kuyu ve doÄŸal çıkış sayısına bölünerek iÅŸletme sahiplerinden alınır. Teminat miktarının süresi içerisinde ödenmemesi halinde Kanunun 11inci madde hükümleri uygulanır.
(3) Önceden alınan iÅŸletme ruhsatı teminatları beÅŸ yılda bir Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yeniden deÄŸerleme oranına göre arttırılarak güncelleÅŸtirilir. Kanuna göre önceden yatırılmamış, tamamlanması veya yenilenmesi gereken teminatlar, güncel teminat üzerinden alınır.
(4) Ruhsat alanının küçültülmesi halinde hektar başına teminat yeniden hesaplanarak fazla olan teminat miktarı ile ruhsatın sona ermesi halinde mevcut olan teminat ruhsat sahibine Ä°dare tarafından en geç bir ay içerisinde iade edilir.
(5) Ä°rat kaydedilen teminatların her defasında güncel teminat üzerinden yatırılması zorunludur.
İdare payı
MADDE 20 – (1) Jeotermal kaynakların konut, iÅŸ yeri, balıkçılık, sera, kaplıca, termal kür merkezi gibi, ısıtma ve diÄŸer amaçlı doÄŸrudan kullanıldığı alanlar ve/veya dolaylı olarak yararlanıldığı elektrik enerjisi üretimi, kuru buz, mineral tuz eldesi, kurutma, soÄŸutma gibi durumlarda tesisin gayrisafi hâsılatının % 1’i tutarında idare payı alınır. Bu pay, her yıl Haziran ayı sonuna kadar Ä°dareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beÅŸte biri, kaynağın sınırları içinde bulunduÄŸu belediye veya ilgili köy tüzel kiÅŸiliÄŸine bir ay içinde Ä°dare tarafından ödenir. DoÄŸal mineralli sular ile Kanuna tabi gazların da doÄŸrudan ve/veya dolaylı olarak kullanıldığı tesislerden elde edilen gayrisafi hâsılatın % 1’i tutarında idare payı alınır.
(2) Kanunun yürürlük tarihine kadar MTA adına tescil edilmiÅŸ jeotermal alanlar ile müracaatların baÅŸlama tarihine kadar MÄ°GEM tarafından buluculuk belgesi verilerek MTA adına tescil edilen ve ilgili Ä°darece MTA adına arama ruhsatına baÄŸlanan jeotermal alanların içerisinde gerçek veya tüzel kiÅŸiler adına doÄŸal çıkış ve/veya kuyu bazında faaliyet yapılabileceÄŸine dair hakların bulunmasından dolayı hukuki ve teknik nedenlerle MTA tarafından ihale edilememesi durumunda, bu alanlarda iÅŸletme yapan iÅŸletme ruhsatı sahipleri tarafından iÅŸletme süresince ödenen Ä°dare payının yarısı Ä°dare tarafından MTA’ya ödenir.
(3) Ä°dare payının belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde teminat irat kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre sonuna kadar idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur. Ä°dare payının yatırılmadığı ve teminat tamamlanmadığı sürece faaliyet durdurma kararı kaldırılmaz.
Ä°darî yaptırımlar
MADDE 21 – (1) Arama ve/veya iÅŸletme ruhsatı olmadan Kanuna tabi kaynaÄŸa yönelik hiçbir faaliyette bulunulamaz. Ruhsat olmadan faaliyette bulunulduÄŸunun tespit edilmesi halinde faaliyetler Ä°darece durdurulur ve 22/2/ 2005 tarihli ve 5302 sayılı Ä°l Özel Ä°dare Kanununa göre 50.000 Türk Lirası Ä°dare tarafından idari para cezası tahakkuk ettirilir. Ä°dari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden deÄŸerleme oranında artırılarak uygulanır.
İrtifak ve kamulaştırma
MADDE 22 – (1) Arama ruhsat sahibi, arama faaliyetlerini, özel mülkiyete konu tarla, baÄŸ, bahçe gibi alanlarda taşınmazın sahibinden izin alınarak sürdürür. Taşınmazın sahibinden izin alınamaması halinde, Ä°dareye müracaat edilerek irtifak hakkı talebinde bulunulabilir. Talep Ä°dare tarafından incelenir ve en geç üç ay içinde karara baÄŸlanır. Ä°darece talebin uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.
(2) Ä°ÅŸletme ruhsatı sahibi, ruhsat süresince iÅŸletme faaliyetlerini varsa özel mülkiyete konu taşınmaz sahibinden izin alarak yürütür. Ruhsat sahibi, iÅŸletme için gerekli sondaj yerleri, isale hatları, kaptaj, akışkanın kullanımına yönelik tesis, vb. için gerekli yer ve güzergâha yönelik taşınmaza olan ihtiyacını taşınmazın sahibi ile anlaÅŸma yoluyla saÄŸlayamaması halinde Ä°dareye baÅŸvurarak irtifak hakkı veya kamulaÅŸtırma talebinde bulunabilir. Talep Ä°dare tarafından incelenir ve en geç üç ay içinde karara baÄŸlanır. Ä°darece talebin uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.
(3) Ä°rtifak ve kamulaÅŸtırma iÅŸlemleri, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı KamulaÅŸtırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür. Ä°rtifak ve kamulaÅŸtırma bedelleri ile masrafları ruhsat sahibince ödenir.
(4) KamulaÅŸtırılması talep edilen alan, kamulaÅŸtırma kararı alınmasından sonra tapuya Ä°dare adına tescil ettirilir ve bu alanda iÅŸletme faaliyetleri devam ettiÄŸi sürece ruhsat sahibi adına tahsis edilir.
(5) Ruhsat sahibi ile akışkandan yararlananlar tarafından kamulaÅŸtırılan taşınmaza faaliyetler için ihtiyaç kalmadığının Ä°dareye bildirilmesi ve Ä°dare tarafından da bu hususun tespit edilmesi veya doÄŸrudan Ä°dare tarafından belirlenmesi halinde, KamulaÅŸtırma Kanununda öngörülen usul ve esaslara göre rayiç bedeli ödenmek kaydı ile kamulaÅŸtırılan alanın eski sahibine iade edileceÄŸi hususu ruhsat sahibi ve taşınmazın eski sahibine tebliÄŸ edilir. Eski sahibinin taşınmazı altı ay içerisinde almak istememesi durumunda taşınmaz Ä°dareye kalır.
(6) Ruhsat sahibi, irtifak veya kamulaÅŸtırılan alanı amacı dışında kullanamaz. Kullandığının belirlenmesi durumunda yapılan tasarruf ruhsat sahibi tarafından kaldırılır ve çevreye, kaynaÄŸa ve rezervuara verilen zararlar giderilerek ruhsat sahibinden tahsil edilir.
(7) Ruhsat sahibi bu alanı, projesinde belirtilen süre içinde çevreyle uyumlu olacak ÅŸekilde doÄŸaya yeniden kazandırarak terk etmek zorundadır. Aksi takdirde, irtifak veya kamulaÅŸtırma alanındaki zararları tazmin etmekle yükümlüdür.
(8) Üç ay içinde belirlenen zararların ruhsat sahibinden tahsil edilememesi ve projesinde belirtilen süre içerisinde alanın çevreye uyumlu hale getirilmemesi durumunda, bu alacaklar Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilir. Tapu siciline konulan ÅŸerhler Ä°darenin müracaatı üzerine ayrıca mahkeme kararına gerek kalmadan silinir.
Kaynak rezervuarının korunması
MADDE 23 – (1) Kaynak koruma alanı etüdü; jeoloji ve hidrojeoloji çalışmaları, çevre mevzuatında yer alan kriterlere göre yüzeysel kirletici unsurların belirlenmesi, jeotermal sistemin unsurlarını oluÅŸturan beslenme alanı, rezervuar, örtü kaya, ısıtıcı kaya, kaynak çıkış alanı belirlenmesi, kaynağın kirletici unsurlardan korunması amacıyla, koruma alanı zonları ve bu zonlarda alınması gereken tedbirleri içerir.
(2) Koruma alanı etüdünde rezervuarın korunmasına yönelik tedbirler; kaynağın iÅŸletmeye alınmasından önce yapılmış olan üretim testleri sonucunda belirlenen rezervuar parametrelerine göre kuyu bazında ve bu kuyulardan alınabilecek toplam üretim miktarını, kullanımdan dönen akışkanın miktarı ve bu akışkanın yeraltına reenjeksiyonu için uygun lokasyonlar ve uygun kapasitede kuyu sayılarını, üretim testleri sırasında yapılmış ve yapılacak kimyasal testlerle çatlaklı zonların ve üretim kuyularının kısmen veya tamamen tıkanmasına yol açacak bileÅŸiklerin tespit edilmesi durumunda sürdürülebilir üretimin saÄŸlanması için gerekli uygulamaları içerir.
(3) Jeotermal sistemi olumsuz etkileyecek maden iÅŸletmesi, kanal, yol yapımı gibi faaliyetlere, kaynak koruma etüt raporuna göre Ä°darece deÄŸerlendirme yapılarak gerekli tedbirlerin alınması halinde izin verilir veya verilmez. Kaynak koruma alanı zonlara ayırma esasları ve bu zonlarda alınması gereken tedbirler Ek-8’de yer almaktadır.
(4) Ä°ÅŸletme ruhsat sahibi tarafından iÅŸletmeye geçilmeden önce ilgili jeotermal alan için yaptırılmış olan koruma alanları etüt raporu, Ä°dare tarafından MTA’ ya gönderilir. MTA en geç iki ay içerisinde masraflar ruhsat sahibi tarafından karşılanmak kaydıyla nazari ve/veya mahallinde inceleme yaparak rapor hakkında görüÅŸünü Ä°dareye bildirir. Ä°dare, raporu MTA’ nın görüÅŸünü aldıktan sonra onaylar. Koruma Alanları Etüt Raporunda belirtilen arazi kullanımı ve yapılaÅŸmaya yönelik koÅŸul ve kısıtlamalar, yörenin imar planı hazırlanırken esas alınır. Jeotermal alanı tamamen veya kısmen kapsayacak ÅŸekilde daha önce onaylanmış imar planı mevcut ise Kanunun yürürlüÄŸe girmesinden sonra yapılmış koruma alanları etüt raporunda öngörülen arazi kullanımı ile yapılaÅŸmaya yönelik, kısıtlama ve koÅŸullar gözönüne alınarak iÅŸlem yapılır.
(5) Koruma Alanları Etüt Raporunda belirlenmiÅŸ olan koruma alan sınırlarının, mevcut imar planı içerisine düÅŸen kısımları plan üzerine iÅŸlenir.
DeÅŸarj ve reenjeksiyon
MADDE 24 – (1) Ruhsat sahibi, kullanımdan dönen akışkanın kimyasal analizini akredite olmuÅŸ bir laboratuara yaptırır. Åžayet akışkanın kimyasal bileÅŸimi çevre limitlerini aşıyor ise öncelikle uygun yöntemlerle arıtılarak ilgili çevre mevzuatı limitleri altına düÅŸürülür. Daha sonra uygun alıcı ortam belirlenir. Kullanımdan dönen akışkan, belirlenen alıcı ortama usulüne uygun ÅŸekilde deÅŸarj edilir. Arıtma sonrası elde edilen akışkanın üç ayda bir kimyasal analizi yaptırılarak çevre limitlerini aşıp aÅŸmadığı kontrol edilir.
(2) Ruhsat sahibi, kullanımdan dönen akışkanın içeriÄŸi Çevre mevzuatında belirtilen çevre limitlerine göre deÅŸarja uygun deÄŸil ise reenjekte etmekle yükümlüdür. Reenjeksiyon amaçlı belirlenen alanda önceden açılmış ve reenjeksiyon ÅŸartlarını saÄŸlayan mevcut kuyu varsa deÄŸerlendirilir. Akışkanın reenjekte edileceÄŸi rezervuara olumsuz etkilerinin olup olmayacağı bir ön deÄŸerlendirme yapılarak belirlenir. Olumsuz etki söz konusu deÄŸil ise reenjeksiyon yapılabilir. Olumsuz etkisi var ise bu etki ortadan kaldırıldıktan sonra reenjeksiyon yapılır. Reenjeksiyon yapıldığı sürece gözlemler sürdürülür. Reenjeksiyonun rezervuar ve üretim deÄŸerleri üzerinde olumsuz etkilerinin gözlenmesi durumunda, reenjeksiyon iÅŸlemi durdurulur ve yeni bir lokasyon tespiti için araÅŸtırma yapılır.
(3) GerçekleÅŸtirilen çalışmalar reenjeksiyonun mümkün olmadığı sonucunu veriyorsa, bu durum tüm bilgi ve belgeler ile birlikte Ä°dare tarafından MTA’ ya iletilerek incelettirilir ve gerekli ise masrafı ruhsat sahibi tarafından karşılanmak kaydıyla MTA tarafından yerinde tetkik yapılır. Formasyonun fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle iÅŸletme ruhsat sahasında reenjeksiyonun yapılamayacağının MTA tarafından onaylanması halinde, çevre kirlenmesini önleyecek tedbirler alınarak deÅŸarj yapılır.
(4) Entegre jeotermal kaynak kullanım alanı dışındaki müstakil kaplıca ve doÄŸal mineralli su iÅŸletmelerinde, reenjeksiyon ve enjeksiyon ÅŸartı aranmayabilir. Bu tip durumlarda akışkan çevre mevzuatı açısından ilgili Bakanlığın görüÅŸü alınarak, belirlenen uygun alıcı ortama usulüne uygun ÅŸekilde deÅŸarj edilebilir.
Kültür ve turizm koruma ve geliÅŸim bölgeleri ile turizm merkezlerine iliÅŸkin hususlar
MADDE 25 – (1) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi TeÅŸvik Kanunu uyarınca ilan edilen Kültür ve Turizm Koruma ve GeliÅŸim Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinde Kanuna tabi faaliyetlerin yürütülebilmesi için aÅŸağıdaki esaslar uygulanır.
a) Kültür ve turizm koruma ve geliÅŸim bölgeleri ile turizm merkezlerinde;
1) Jeotermal kaynağın aranması, geliÅŸtirilmesi, iÅŸletilmesi ve terk edilmesi ile jeotermal akışkanın kullanılması hususundaki iÅŸlemlere iliÅŸkin baÅŸvurular dâhil olmak üzere her türlü jeotermal faaliyetlerde veya ilgili Ä°dare tarafından resen yapılacak iÅŸlemlerde Ä°dare tarafından Kültür ve Turizm Bakanlığının görüÅŸü alınır.
2) Jeotermal alanların etkin, verimli ve sürdürülebilir kullanımına yönelik öncelikli olarak imar planlarının ve bu planlara baÄŸlı olarak jeotermal su dağıtım projesinin hazırlanması esastır.
3) SaÄŸlık ve termal turizmine yönelik kullanım alanlarında imar planı olmadan Kanuna tabi faaliyetlere izin verilmez. SaÄŸlık ve termal turizm amaçlı iÅŸletme faaliyet izinlerinin verilmesi ve bu tesislerin termal su ihtiyacının belirlenmesi, onaylı imar planları ile getirilen yatırım alanları ve plan hükümlerine göre yapılır. DiÄŸer kullanımlara yönelik talepler saÄŸlık ve termal turizmin ihtiyacı olan akışkan ihtiyacı saÄŸlandıktan sonra karşılanır. Ä°mar planlarının onaylanmasından sonra öncelikli olarak jeotermal su ana dağıtım projesi ilgili Ä°darece hazırlanır. Ayrıca mevcut tesislere ve imar planı kararlarına göre bu alandaki, saÄŸlık ve termal turizm potansiyeli dahil tüm entegre kullanımların akışkan ihtiyacı ilgili Ä°darece belirlenir.
4) Enerji üretimi ve ısıtma uygulamalarına uygun jeotermal akışkanlar hariç, diÄŸer akışkanların bulunduÄŸu alanlarda akışkan öncelikli olarak saÄŸlık ve termal turizm amaçlı kullanılır. Bunun için akışkanla ilgili arama, araÅŸtırma ve geliÅŸtirme çalışmaları yapıldıktan sonra saÄŸlık ve termal turizm amaçlı kullanıma uygun olup olmadığına iliÅŸkin deÄŸerlendirme fiziksel, kimyasal veya endikasyon özelliÄŸine göre ilgili Ä°darece yapılır. Bu alanlarda enerji üretimi ve ısıtma uygulamalarına konu jeotermal akışkanın, bu kullanımlardan sonra reenjeksiyon ÅŸartlarının müsaade ettiÄŸi aralıktaki sıcaklık ve debideki kısmının entegre olarak saÄŸlık ve termal turizm amaçlı kullanılması saÄŸlanır. Enerji ve ısıtmaya uygun jeotermal akışkanın bulunduÄŸu sahalarda, enerji ve ısıtma amaçlı kullanımın veya talebin olmadığı veya kullanım potansiyelinin bulunmadığı durumlarda bu akışkanın saÄŸlık ve termal turizm amaçlı kullanımına izin verilir.
5) Ruhsat sahiplerince açılacak yeni ve mevcut sondajlardan üretilen akışkanın turizm belgeli tesislerin ihtiyacından sonra artan kısmı ilgili Ä°dare tarafından su dağıtım projesinde deÄŸerlendirilir. Ä°ÅŸletme ruhsatı sahibi tarafından talep edilmesi ve ilgili Ä°darece de uygun görülmesi halinde mevcut sondajların iÅŸletilmesi ilgili Ä°dare tarafından yapılabilir.
6) Turizm belgeli tesislerde jeotermal su miktarı, metreküp birim cinsinden hesaplanmak suretiyle debi ölçer, sayaç ve benzeri teknik aletlerle yılda en az dört kez olmak üzere belirli periyotlarda ölçülür ve ölçümü takiben iki ay içerisinde jeotermal su kullanım bedeli tahsil edilir. Turizm belgeli tesislerin kullandığı jeotermal su miktarı belirlendikten sonra her bir Kültür ve Turizm Koruma ve GeliÅŸim Bölgesi ile Turizm Merkezi için; jeotermal kaynak üretim ve dağılım yöntemi, maliyeti ve Jeotermal kaynağın özelliklerine göre ilgili Ä°dare tarafından ayrı ayrı belirlenen birim fiyat üzerinden jeotermal su kullanım bedeli alınır. Debi ölçme iÅŸlemi için kullanılacak teknik aletler sondaj çıkış noktalarına veya akışkanın bir dağıtım ÅŸebekesiyle dağıtılması halinde tesislere giriÅŸ noktasındaki baÄŸlantı noktasına takılır. Jeotermal akışkanın doÄŸal cazibesi ile çıktığı yerlerde debimetre ile ölçümün mümkün olmaması halinde akışkanın kullanım miktarı, turizm belgeli tesise ait proje ve mevcut kullanım miktarı dikkate alınarak yapılır. Jeotermal akışkan birim fiyatı her takvim yılı başında Ä°lgili Ä°darece yeniden belirlenir. Jeotermal akışkanın ilk kullanımı ile entegre kullanımlar sonrasındaki kullanımlarında ayrı birim fiyat uygulaması yapılabilir.
7) Bu alanlarda üretilen jeotermal akışkanın bu alanlar dışındaki turizm belgeli tesislerde de kullanılması halinde bu madde hükümleri uygulanır.
TeÅŸvik ve diÄŸer haklar
MADDE 26 – (1) Jeotermal kaynak dağıtımı ve üretimi yapan ÅŸirketler sanayi kuruluÅŸu ve atık arıtma kuruluÅŸu olarak deÄŸerlendirilir. Ä°ÅŸletme ruhsatına sahip ilgili ÅŸirketlerin müracaatı halinde, Ä°dare tarafından gerektiÄŸinde MTA’ nın görüÅŸü de alınmak sureti ile yapılan deÄŸerlendirmeler sonucunda bu ÅŸirketlere "jeotermal kaynak dağıtım ÅŸirketi", "jeotermal kaynak üretim ÅŸirketi" veya "jeotermal kaynak dağıtım ve üretim ÅŸirketi" belgesi verilir.
(2) Bu belgelerle ÅŸirketler; sanayi kuruluÅŸları ya da atık arıtma kuruluÅŸlarının yararlandığı baÅŸta elektrik tarifeleri olmak üzere avantajlı olan diÄŸer tüm teÅŸvik ve haklardan yararlanmak konusunda ilgili diÄŸer kurumlara müracaat edebilirler.
(3) Verilen bu belgeler sicile iÅŸlenerek Ä°darece MÄ°GEM’e bildirilir. Herhangi bir nedenle iÅŸletme ruhsatı iptal edilen ÅŸirketin bu belgesi de iptal edilir ve MÄ°GEM’e ve bu belge ile herhangi bir teÅŸvik ve haktan yararlandırılan kuruma bildirilir.
(4) Entegre kullanıma uygun jeotermal akışkan iÅŸletme ruhsatına sahip, gerçek veya tüzel kiÅŸiler reenjeksiyon ÅŸartlarının müsaade ettiÄŸi aralıktaki sıcaklık ve debideki kendi ihtiyacından fazla jeotermal akışkanı özellikle sera ve organik tarım yapma amacında bulunan müteÅŸebbislerin teÅŸvik edilmesi bakımından kiralanması esastır.
(5) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerde, jeotermal kaynakların aranması, geliÅŸtirilmesi, iÅŸletilmesine yönelik tesisler ile jeotermal ve doÄŸal mineralli suların kullanılması için gerekli alanlardan Kanunun yürürlük tarihinden sonra kira, ecri misil alınmaz.
Bilimsel ve teknik çalışmalar
MADDE 27 – (1) MTA, jeotermal kaynak ve doÄŸal mineralli sulara yönelik olarak, yurtiçi ve yurt dışında yerli ve yabancı kamu veya özel tüzel kiÅŸilere ait ruhsat sahasında birlikte yapacağı arama, araÅŸtırma, geliÅŸtirmeye yönelik bilimsel ve teknik çalışmalarını bir sözleÅŸme çerçevesinde kendi usul ve esaslarına göre gerçekleÅŸtirir. Uluslararası çalışmalara iliÅŸkin sözleÅŸme, uluslararası hukuk kuralları gözetilerek hazırlanır.
(2) MTA, yapılacak bu çalışmalar sırasında gerek duyması halinde, yerli ve/veya yabancı üniversitelerden, kurum ve kuruluÅŸlar ile uzmanlardan danışmanlık hizmeti alabilir.
(3) Bu çalışmalar sonucu elde edilen kaynaÄŸa dayalı kamu veya özel tüzel kiÅŸinin iÅŸletme faaliyetine geçmesi halinde, MTA asgarî % 20 oranında olmak kaydıyla, ilgili ÅŸirket ile varılan anlaÅŸmada belirtilen oran çerçevesinde iÅŸletme gelirinden pay alır. Ä°ÅŸletmeye geçmek için gerekli tüm izinlerle ilgili prosedür ruhsat sahibi tarafından yerine getirilir.
(4) Ortak çalışmaların yürütüleceÄŸi alana ait ruhsatta, sözleÅŸme süresince, iÅŸletme gelirinin %20 sinden az olmamak kaydıyla sözleÅŸmede belirlenecek oranın ödenmesine teminen MTA lehine ipotek veya rehin edilir ve durum ruhsat siciline iÅŸlenir.
(5) MTA ile Kanun kapsamında bilimsel ve teknik ortak çalışma yürütülebilmesi için, kamu veya özel tüzel kiÅŸi tarafından MTA’ ya bir proje ile müracaat edilir.
a) Müracaat dosyasında;
1) Çalışma yapılmak istenilen alanın ruhsatı, ruhsat alanıyla ilgili iÅŸlem, izin vb. bilgi ve onaylı belgeler,
2) Projenin teknik ve mali boyutu ile ilgili bilgi ve onaylı belgeler,
3) Åžirketin, TC Kanunlarına göre kurulmuÅŸ olduÄŸunu gösterir statü, ünvan ve sicil v.b bilgi ve onaylı belgeler,
4) Çalışma, yurtdışında yapılacak ise ÅŸirketin o ülkenin ilgili kanunlarına göre kurulmuÅŸ olduÄŸunu gösterir statü, ünvan ve sicil v.b bilgi ve onaylı belgeler ile çalışılacak alanın hukuki durumu, çalışmaya iliÅŸkin teknik ve mali bilgilerin
bulunması gerekir.
(6) MTA, Kanun kapsamında ortak çalışma yapacağı ÅŸirketi,
a) Åžirketin onaylı teknik ve idari kapasitesi, mali imkânları ile donanım ve ekipmanlar,
b) Son beÅŸ yılda gerçekleÅŸtirmiÅŸ olduÄŸu projeler,
c) Teklif edilen projenin mali ve teknik boyutu ile MTA’ya teklif edilen ÅŸartlar,
ç) Ortak çalışma yapılması istenen alanın coÄŸrafi konumu, ulaşım durumu ile ilgili bilgiler ve varsa bu alanda daha önceden yapılmış çalışma sonuçları,
gibi ana kriterlere göre seçer.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Hakların intibakı
GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 – (1) Kanun yürürlüÄŸe girmeden önce kazanılmış bütün hakların sahipleri, bu hakl
|
.jpg)
